Ηλεκτρολόγοι – Εργασία υπό τάση ή όχι; Τι λέει η νομοθεσία;

Επιτρέπεται όμως να δουλεύουμε υπό τάση; Υπάρχει κάποιος νόμος που να απαγορεύει την εργασία υπό τάση; Ή επιτρέπεται βάση νόμου να εργαζόμαστε υπό τάση; Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τι πραγματικά ισχύει και τι συμβαίνει με τον όρο: Εργασία υπό τάση. Ποιοι μπορούν να εργαστούν υπό τάση και μέχρι ποιο σημείο;

Πολλοί αναγνώστες, βλέποντας την φώτο παρακάτω, η πρώτη σκέψη που θα περάσει από το μυαλό τους είναι: ”αποστολή του Voyager 2 στο διάστημα”. Φυσικά δεν είναι κάτι διαστημικό, αλλά είναι 2 ηλεκτρολόγοι εργαζόμενοι σε χώρο μέσης ή και υψηλής τάσης και μάλιστα βρίσκονται στη…ΓΗ!!

Αφορμή για το παρόν άρθρο, συζήτηση στην μεγαλύτερη ηλεκτρολογική ομάδα:  ‘’ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΙ’’, στην οποία αναπτύχθηκε το θέμα: ‘’Εργασία υπό τάση’’

Κατ αρχήν, να υπενθυμίσουμε ότι το επάγγελμα του ηλεκτρολόγου είναι από τα πιο αγαπητά, απαραίτητα, γοητευτικά, αλλά ταυτόχρονα και από τα πιο επικίνδυνα.

Επικίνδυνο γιατί, το γνωρίζουμε όλοι. Το ηλεκτρικό ρεύμα ΔΕΝ συγχωρεί. Οπότε πάμε να αναπτύξουμε παρακάτω μερικά πράγματα.

Τα ατυχήματα δυστυχώς ”βοηθάνε” για την εξερεύνηση ”νέων τεχνολογιών”…

Μετά από πολλές δεκαετίες ύπαρξης ηλεκτρισμού στα σπίτια μας, κτίρια, επαγγελματικούς χώρους κλπ, έχει αποδειχθεί μέσα από πολλές χιλιάδες ατυχημάτων, ότι το ρεύμα σκοτώνει. Και λογικό είναι να πρέπει να συμβεί κάτι κακό, ώστε να μάθουμε πως το χειριζόμαστε ώστε να μη συμβαίνει πάλι.

Βάση λοιπόν όλων των χρόνων αυτών και των χιλιάδων περιστατικών, η νομοθεσία έχει προχωρήσει σε παρατηρήσεις όσο αφορά το πώς πρέπει να λειτουργεί ένας ηλεκτρολόγος με ασφάλεια για τη ζωή του αλλά και για των γύρω του.

Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι η νομοθεσία επιτρέπει ξεκάθαρα να δουλεύουμε υπό τάση. Φυσικά με όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας ανάλογα την τάση (η οποία χωρίζεται σε κλίμακες) και όλο αυτό οφείλεται στα ηλεκτρικά τόξα.

Έχει αποδειχτεί με δοκιμές ποια είναι τα μέτρα και οι αποστάσεις ασφαλείας για εργασία υπό τάση, ανάλογα με την κλίμακα της κάθε τάσης και φυσικά το είδος της τάσης.

Η τάση χωρίζεται σε 2 είδη: Η εναλλασσόμενη και η συνεχούς ρεύματος. Τα όρια ασφαλείας στο συνεχές είναι λίγο ‘’ελαστικότερα’’ γιατί έχει επίσης αποδειχθεί ότι η συνεχής τάση είναι λιγότερο επικίνδυνη από την εναλλασσόμενη. Έχουν μερικές δεκάδες volt διαφορά.

Πχ, άλλο ορίζει ο νομοθέτης για τα 0 – 1000volt, άλλο ορίζει για 1001Volt έως 35000 volt και η τάση που απαγορεύει κάθε είδους εργασία είναι τα 35 χιλιάδες volt και πάνω. Για να καταλάβετε θα το περιγράψω απλά και μετά θα ακολουθήσει η νομοθεσία που περιγράφει τα πάντα.

Έως χίλια volt εναλλασσόμενης τάσης έχει αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει περίπτωση ηλεκτρικού τόξου από ξηρό αέρα. Δηλαδή όσο και να πλησιάσουμε έναν αγωγό ο οποίος είναι φορτισμένος με 1000volt ακόμη και στον έναν πόντο το ρεύμα δεν θα μας χτυπήσει.  Όμως από εκεί και πάνω τα πράγματα περιπλέκονται. Δηλαδή, αν πάμε σε δίκτυο της ΔΕΗ στα 400000volt εκεί δεν μπορούμε να πλησιάσουμε στα 4 μέτρα. Περίπου στα 3,8 είμαστε εξαϋλωμένοι από χιλιάδες αμπέρ που θα περάσουν από το σώμα μας.

Δείτε στο πινακάκι τα όρια ασφαλείας από έναν αγωγό υπό τάση

Η νομοθεσία επιτρέπει την εργασία υπό τάση, αλλά ο ηλεκτρολόγος πρέπει να είναι έμπειρος και ψύχραιμος.

Υπάρχουν οι άνθρωποι που είναι της άποψης ότι ένας ηλεκτρολόγος δεν πρέπει να δουλεύει υπό τάση. Αυτό είναι σαν να λέμε ότι ο Αλεξιπτωτιστής, δεν πρέπει να πηδάει με αλεξίπτωτο, απλά να ανοίγει η πόρτα του αεροπλάνου και να το πετάει από την πόρτα στο κενό και αυτός να το βλέπει πως χάνεται….  Ο αλεξιπτωτιστής λοιπόν, θα κάνει τις πρώτες πτώσεις με έναν έμπειρο δάσκαλο δίπλα του και μετά, αφού αποκτήσει την εμπειρία, την αυτοπεποίθηση και το θάρρος, τότε θα κάνει και πτώσεις μόνος του. Όπως το ρεύμα δεν συγχωρεί, έτσι και το αλεξίπτωτο το ίδιο!!!

Η τάση χωρίζεται σε περιοχές. Από 0-1000V, από 1001- 35Kv και από 35001 και πάνω. Στην 3^η περιοχή λοιπόν απαγορεύεται να δουλεύουμε  υπό τάση. Η απόσταση που είναι επικίνδυνη αυξάνεται δραματικά κάθε λίγες χιλιάδες volt.

το πινακάκι αναφέρει ο νόμος του 1975. Με την τροποποίηση του 1999 τα όρια ανέβηκαν! 

Δείτε παρακάτω ότι έως τα 35000volt η νομοθεσία μας λέει ότι μπορούμε να δουλέψουμε υπό τάση! Με κατάλληλα πάντα τα ΜΑΠ (ΜΈΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ) και την κατάλληλη εκπαίδευση.

Επίσης απαγορεύεται εργασία υπό τάση σε εύφλεκτους χώρους. Μπορεί με μια απλή απροσεξία του τεχνικού να δημιουργηθεί καταστροφή. Επίσης απαγορεύεται εργασία υπό τάση σε καιρικές συνθήκες με μεγάλη υγρασία ή βροχή. Εκεί όπως είναι φυσικό, μειώνεται η απόσταση ARC (Ηλεκτρικού τόξου) ή και άμεσης επαφής, λόγω νερού!

Όταν εργαζόμαστε υπό τάση, πρέπει να λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας ανάλογα πάντα με τις κλίμακες που αναφέραμε πριν. Πχ, ένα καλό γάντι ή παπούτσι, που κάνει για εργασία έως 1000volt σε τάσεις υψηλότερες πχ 6Kv ή 20Kv δεν παρέχει καμία απολύτως προστασία. Κάθε μέσο ατομικής προστασίας προορίζεται για συγκεκριμένο σκοπό- εργασία και μόνο.

Ένα πιθανό βραχυκύκλωμα εν ώρα εργασίας υπό τάση, μπορεί να αποβεί μοιραίο αν δεν διαθέτουμε τα κατάλληλα μέσα προστασίας. Πχ, ένα ζευγάρι ειδικά γυαλιά θα προστατεύσει τα μάτια μας από την λάμψη (σε μικρές τάσεις έως χίλια βολτ) από κει και πάνω χρειάζονται ειδικότερα γυαλιά ή και μάσκα. Θα δούμε σε μεγάλες τάσεις ακόμη και ειδικές στολές οι οποίες προορίζονται και αυτές για συγκεκριμένα μεγέθη τάσεων.

Κατάλληλα εργαλεία. Το ότι μπορούμε να δουλέψουμε υπό τάση, δεν σημαίνει ότι παίρνουμε το γερμανικό και το βάζουμε μέσα σε ένα πεδίο με ρεύμα. Αν το κλειδί μας πέσει από το χέρι ή ακουμπήσει σε διπλανό ρευματοφόρο αγωγό, τότε το  βραχυκύκλωμα ή η καταστροφή είναι αναπόφευκτη! Άρα, ειδικά εργαλεία πωλούνται για κάθε είδος εργασίας. Όπως θα δείτε παρακάτω για αντιεκρηκτικού τύπου εργαλεία. Είναι κατασκευασμένα από μέταλλο που δεν δημιουργεί σπινθήρα σε περίπτωση πτώσης.

Κάθε τεχνικός λοιπόν, μπορεί να εργάζεται υπό τάση, διαθέτοντας τον κατάλληλο εξοπλισμό και εργαλεία. Ανάλογα με τα έργα που αναλαμβάνει και τις βαθμίδες που είναι χωρισμένη η τάση.

Ο νόμος έχει δώσει το δικαίωμα στον Ηλεκτρολόγο να εργάζεται υπό τάση. Ας σεβαστούμε την ζωή μας, τους γύρω μας και να είμαστε προσεκτικοί και εξοπλισμένοι με κατάλληλο ρουχισμό και εργαλεία.

Ακόμη και στις μικρές τάσεις (έως 1000V) όταν εργαζόμαστε, πρέπει να αφαιρούμε ρολόγια, δαχτυλίδια, αλυσίδες λαιμού και άλλα αξεσουάρ που φοράμε επάνω μας, πολύ πιθανό με την παραμικρή απροσεξία να έχουμε ατύχημα.

Δέος με πιάνει όταν βλέπω τους εναερίτες να είναι σκαρφαλωμένοι στις κολόνες και για να μην διακόψουν την ηλεκτροδότηση, δουλεύουν υπό τάση. Όμως είναι εξοπλισμένοι με τα κατάλληλα εργαλεία και μέτρα ατομικής προστασίας (τις περισσότερες φορές)

Επίσης, τεράστιας σημασίας, σε κέντρα υψηλής τάσης, εκεί όπου ο κοινός θνητός και απλός ηλεκτρολόγος δεν γνωρίζει τι γίνεται, θα εκπλαγείτε, αν δείτε πως δουλεύουν και τι μέτρα προστασίας χρειάζονται ώστε να γίνει μια εργασία.

Αν δείτε τους γερανούς, για να αλλαχθεί ένας διακόπτης Υψηλής τάσης, πως περνάνε επάνω από τα δεκάδες καλώδια υπερυψηλής τάσης και κατεβάζουν ανθρώπους ή καλάθια με ανθρώπους ώστε να ξηλωθεί και να αντικατασταθεί ένας διακόπτης, θα σας πιάσει ιδρώτας κρύος.

Να δείτε πως το καλάθι περνά ανάμεσα (σε απόσταση πάνω από 3 μέτρα συνήθως) από τους αγωγούς που μεταφέρουν 150 ή 400Kv και με πόση χειρουργική ακρίβεια ο χειριστής χειρίζεται το μηχάνημα….. και όλοι αυτό, για να μην κλείσουν ολόκληρες πόλεις από ρεύμα. Αναγκάζονται, πάντα με επίβλεψη αυστηρή, να κάνουν τέτοιες εργασίες, εκεί όπου το μέγεθος της τάσης απλά….. εξαφανίζει άτομα σε περίπτωση σφάλματος!!!

Όταν εργαζόμαστε υπό τάση λοιπόν, πρέπει να είμαστε συγκεντρωμένοι, προσεκτικοί, να μην τρέμουν τα χέρια μας και να προσπαθούμε να ΜΗΝ ακουμπάμε πουθενά αλλού με κανένα μέρος του σώματός μας.

Έχει τύχει αρκετές φορές να πιάσουμε καλώδιο υπό τάση, από την μόνωσή του ή κάποια βίδα ακόμη και με γυμνό χέρι!!! Ή άκρο καλωδίου ή κος ή οτιδήποτε που έχει τάση. Όλο αυτό σημαίνει απόλυτη συγκέντρωση, τεράστια προσοχή και καλό είναι οι ‘’εξωτερικοί’’ παράγοντες όπως: Πελάτες φλύαροι, εργοδηγοί, τεχνίτες άλλοι και γενικά ότι προκαλεί την παραμικρή απώλεια προσοχής μας, καλό είναι με ευγένεια, να τους απομακρύνουμε και μετά να συνεχίσουμε την εργασία υπό τάση.

Αν νοιώσουμε ότι ιδρώνουμε, σταματάμε, σκουπιζόμαστε και συνεχίζουμε. Ή φοράμε κατάλληλη ενδυμασία η οποία δεν θα επιτρέψει τον ιδρώτα να έρθει σε επαφή με τον ενεργό αγωγό. Παραπάνω αναφέραμε γάντια, γυαλιά, μακρυμάνικα, παντελόνια εργασίας μακριά και όχι τίποτε βερμούδες καρώ ή με βούλες, με τα πόδια και τις τρίχες εκτεθειμένα.

Όταν λοιπόν αναγκαζόμαστε να ακουμπήσουμε κάποιον αγωγό ακόμη και στη μόνωσή του, ΔΕΝ πρέπει άλλο σημείο του σώματος να ακουμπά οπουδήποτε αλλού. Αυτό ας το έχουμε στο κεφάλι μας Νόμο!! Πρέπει να συνηθίσουμε να εργαζόμαστε πάντα, σαν να πιάνουμε γυμνό υπό τάση αγωγό. Αυτό θα μας γλυτώσει από μεγάλους μπελάδες. Μπορεί, ο αγωγός με τη μόνωση που θα ακουμπήσουμε, να είναι πιθανώς γδαρμένος σε κάποιο σημείο, από κακή απογύμνωση από δική μας απροσεξία, είτε από άλλον συνάδελφο. Είτε από αστοχία υλικού! ΄

Όταν πιάνουμε κάτι ηλεκτρικό, ΔΕΝ ακουμπάμε πουθενά αλλού κανένα σημείο του σώματος. Πχ, είμαστε στρυμωγμένοι σε ένα πεδίο ή ακόμη και σε έναν μικρό πίνακα ή σε ένα χώρο όπου τα πράγματα είναι στριμωχτά. Ή θα κλείσουμε ρεύμα ή αν αυτό δεν γίνεται (γιατί είμαστε οι άνθρωποι που δουλεύουμε υπό τάση) τότε δεν ακουμπάμε, πλάτη ή χέρια ή πόδια σε τοίχο, μεταλλικά σημεία, πάτωμα κλπ. ΜΟΝΟ το χέρι που αγγίζει έναν υπό τάση αγωγό θα αγγίζει τον αγωγό.

Αν ήταν δυνατόν, σαν τα πουλάκια στα σύρματα της ΔΕΗ που πιάνουν έναν αγωγό και δεν ακουμπάει το σώμα τους πουθενά αλλού. Βέβαια, το καλό επαγγελματικό παπούτσι, θα μας επιτρέψει να στηριζόμαστε!!! Αλλά από κει και πέρα ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να αγγίζουμε οτιδήποτε άλλο.

Ακόμη και η ανάσα δεν πρέπει να είναι απότομη!! Πρέπει να είμαστε απόλυτα εξοικειωμένοι με αυτό που πάμε να κάνουμε και προσηλωμένοι. Συντονισμένη ανάσα και….μαλακά…. ήρεμα. Δεν είναι τίποτα. Εμπειρία χρειάζεται.

Δεν δίνουμε ποτέ στον βοηθό τον ανειδίκευτο εργασία υπό τάση. Αυτός που θα εργαστεί υπό τάση, καλό είναι να είναι τουλάχιστον έμπειρος τεχνίτης και μάλιστα καλό θα ήταν υπό την άμεση επίβλεψη του αδειούχου εγκαταστάτη. Δηλαδή, ο αδειούχος να είναι παρών και απλά να καθοδηγεί με ακρίβεια.

Άρα, για να ξεκαθαρίσουμε…

Ο Ηλεκτρολόγος είναι ένα επάγγελμα που με βάση το νόμο, έχει το δικαίωμα να εργάζεται υπό τάση. Ο Αδειούχος ηλεκτρολόγος και μόνο, αποφασίζει αν πρέπει να γίνει διακοπή της τάσης σε ένα χώρο που θα εργαστεί. Ή ο υπεύθυνος Ηλεκτρολόγος μηχανικός του έργου, πάντα βέβαια σε συνεννόηση με τον Ηλεκτρολόγο που έχει αναλάβει το έργο. Τώρα, σε οικιακές καταστάσεις, εκεί και πάλι ο ηλεκτρολόγος αποφασίζει αν θα διακόψει την τάση ή όχι. Όπως και να χει, το επάγγελμα του ηλεκτρολόγου σημαίνει εργασία υπο τάση.

Οπότε, όποιος δεν το αντέχει δεν γίνεται ηλεκτρολόγος. Όπως και ο χειρούργος αν τον φοβίζει το κόψιμο μιας αρτηρίας (σε λειτουργία) τότε δεν γίνεται χειρούργος. Ο καθένας κάνει την δουλειά του όπως ορίζουν οι νόμοι και οι κανόνες καθώς μεγάλο ρόλο παίζει και η ”καρδιά” του καθενός. Για να κάνεις ένα επάγγελμα επικίνδυνο, γενικότερα πρέπει να το λέει και λιγάκι η καρδιά σου, αλλιώς ΜΗΝ το κάνεις.

Για λεπτομέρειες ανατρέξτε στα παρακάτω συνημμένα  PDF έγγραφα και Προεδρικά διατάγματα. Εκεί αναφέρονται όλα. Εργαλεία, ΜΑΠ και άλλες λεπτομέρειες.

Εργασία Υπό τάση Νόμος του 1975: Εργασία υπό τάση 1975

Εργασία Υπό Τάση Νόμος του 1999:  Εργασία υπό τάση 1999 (τροποποίηση του 1975)

Του 2018 η τροποποίηση είναι άνεϋ σημασίας για τον εγκαταστάτη, πέραν μικρών διορθώσεων σε νέες τεχνολογίες

Δείτε στα παρακάτω βίντεο πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση στα παιδιά, αλλά και πόσο σημαντική είναι μια στολή εργασίας (αυτή που θα δέιτε, είναι για πιο βαριά χρήση και όχι για οικιακές ή μικρών γραφείων-καταστημάτων εργασίες) σε περιπτώσεις ARC – Βραχυκυκλώματα… θα παρατηρήσετε μέχρι και ανεμιστήρες για τον ιδρώτα έχουν!!!