Ατσαλίνα – τι είναι – σε τι χρησιμεύει – πόσα είδη υπάρχουν
Ένα εργαλείο, το οποίο χωρίς αυτό δε θα μπορούσε να λειτουργήσει ένας ηλεκτρολόγος εγκαταστάτης, είναι η ατσαλίνα.
Ονομάστηκε ατσαλίνα από τα πρώτα μοντέλα που κυκλοφόρησαν τα οποία ήταν κατασκευασμένα από χάλυβα (ατσάλι). Είναι οι πρώτες ατσαλίνες που εμφανίζονται στον κλάδο των εγκαταστατών. Ένα εργαλείο το οποίο έλυσε κυριολεκτικά τα χέρια των τότε ηλεκτρολόγων.
Τι είναι η ατσαλίνα και σε τι χρησιμεύει;
Είναι το εργαλείο που χρησιμεύει στην έλξη καλωδίων μέσω των σωληνώσεων που έχει εγκαταστήσει ο ηλεκτρολόγος σε τοίχους ή σε δάπεδα – εξωτερικούς χώρους.
Οι σωλήνες χρειάζονται για την ομαλή και ασφαλή όδευση και παραμονή των καλωδίων σε μια εγκατάσταση. Επειδή λοιπόν τα καλώδια χρειάζονταν ένα τρόπο ώστε να περνάνε στις σωλήνες, οι οποίες πολλές φορές είναι αρκετά μέτρα, ανακαλύφθηκε η ατσαλίνα.
Aν δεν είχε ανακαλυφθεί η ατσαλίνα, τα καλώδια θα ήταν αδύνατον να οδεύσουν μέσα από σωλήνες, εκτός αν αυτές ήταν πολύ πιο μεγάλης διαμέτρου από το φυσιολογικό και πάλι θα αντιμετωπίζαμε πρόβλημα στις στροφές!
Ενώ σε ευθεία θα μπορούσαν να περάσουν καλώδια ακόμη και στα 3μ, ίσως και παραπάνω, χωρίς κουτιά διελεύσεως μάλιστα, με την ατσαλίνα και ανάλογα τις συνθήκες και τη διάμετρο των σωληνώσεων μπορούμε να έχουμε όδευση καλωδίων 5μέτρα ή 10 ή 30….50…..ακόμη και 300 μέτρα!!
Όπως ακούσατε, ακόμη και στα 300μέτρα.
Η παρακάτω ατσαλίνα είναι από υαλόνημα και είναι 50μέτρα…
Βέβαια για να περάσει μια ατσαλίνα στα 300 μέτρα θα πρέπει να έχει και ανάλογο πάχος. Και ειδικό υλικό κατασκευής. Θα τις δούμε προς το τέλος του άρθρου.
Σε ορισμένες χώρες δεν χρειάζνοται ούτε οι σωλήνες, ούτε οι ατσαλίνες!! Τα καλώδια τα πετάνε κυριολεκτικά μέσα στον τοίχο και από πάνω σοβαντίζουν, χτίζουν κλπ!
Οπότε είναι εντός του τοίχου ή του πατώματος χωρίς καμία προστασία. Βέβαια αν σκεφτείτε ότι υπάρχουν καλώδια παντός καιρικών συνθηκών ακόμη και για τη θάλασσα, με ειδικές μονώσεις, αν χρειαστεί όμως μια αντικατάσταση καλωδίου στο μέλλον, τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς σωλήνα!
Πάει, ότι κάναμε κάναμε, μετά ξηλώνουμε όλο το σπίτι. Άρα οι σωλήνες είναι απαραίτητες, οπότε…. και η ατσαλίνα!
Εννοείται ότι όσο αυξάνονται τα μέτρα και τα καλώδια, θέλουμε μια πιο ισχυρή και άκαμπτη ατσαλίνα. Ειδικά στα 50 μέτρα ή παραπάνω, οι σωλήνες πρέπει να είναι μεγάλης διαμέτρου και η ατσαλίνα κατασκευασμένη από ειδικά υλικά.
Κάποτε (1994) δούλεψα σε έναν ηλεκτρολόγο για 1 μήνα. Έφτιαχνε σχολεία. Έριχνε τόσο μεγάλα μήκη σωλήνων εντός των μπετών, με αποτέλεσμα καμία ατσαλίνα να μην καταφέρνει να περάσει ως το τέλος.
Τα μήκη απ ότι θυμάμαι ήταν 20 μπορεί και παραπάνω μέτρα. Αν είχα την εμπειρία τη σημερινή είχα τρόπο και ατσαλίνα να περάσουν. Όμως τότε, με την πλακέ η μεταλλική (ήταν η πιο ισχυρή) ακόμη και αυτή δίπλωνε μέσα στη σωλήνα!!
Δε θυμάμαι πόσες δεκάδες φορές με τα κομπρεσέρ ψάχναμε ανάποδα στα ταβάνια να βρούμε τις σωλήνες, που πολλές φορές φτάναμε και 20 πόντους μέσα στο μπετό. Αυτό βέβαια ήταν καθαρά θέμα κακοτεχνίας, γι αυτό και αυτά τα προβλήματα.
Τι είδη ατσαλίνων υπάρχουν ή έχουν υπάρξει;
Λόγω λοιπόν, αποστάσεων, μήκη και διατομές σωλήνων, όπως και είδη και βάρος καλωδίων χρησιμοποιούνται διάφορα είδη ατσαλίνων. Προσπάθησα να συγκεντρώσω τα πιο δημοφιλή…
Οι πρώτες που θυμάμαι, γύρω στο 1982, από τις πρώτες δουλειές που με έπαιρνε μαζί του ο πατέρας μου 10 χρονών τότε, ήταν αυτές οι μεταλλικές οι πλακέ!
Υπάρχουν και πωλούνται ακόμη, απλά έχει ”καταργηθεί” σχεδόν η χρήση της γιατί σε πέρασμα όπου υπάρχουν ήδη καλώδια μέσα, θα πληγωθούν λόγω της μορφής της.
Πλακέ, μέταλλο, λεπτή αρκετά, οπότε περνώντας την μέσα σε σωλήνα να περάσουμε πχ μια επιστροφή, περισσότερη ζημιά θα κάναμε με ότι είδους λιπαντικό και αν βάζαμε. Το πλεονέκτημα αυτής της ατσαλίνας ήταν ότι δεν λύγιζε εύκολα.
Οπότε μπορούσαμε να περάσουμε καλώδια σε μεγαλύτερες αποστάσεις.
Στην παρακάτω φώτο δείτε τις πρώτες πλακέ ατσαλίνες…
Πλεονέκτημα ακόμη και σήμερα, ότι περνά σε μεγάλες αποστάσεις σε σύγκριση με άλλες ατσαλίνες. Καθώς επίσης δεν έσπαγε το στέλεχος ποτέ. Το κομμάτι που έσπαγε μετά από αρκετή χρήση ήταν η θηλιά.
Μειονέκτημα, για το οποίο έχει περιοριστεί η χρήση της σχεδόν στο ελάχιστο, ότι δεν μπορείς να κάνεις χρήση σε σωλήνα που ήδη υπάρχουν καλώδια.
Λόγω της ”ανατομίας” της θα δημιουργήσει σκισίματα σε μονώσεις καλωδίων. Ακόμη και με χρήση λιπαντικού, η χρήση της είναι απαγορευτική όταν υπάρχουν ήδη καλώδια εντός του σωλήνα.
Επίσης δεν έχεις τη δυνατότητα να τη στρίψεις αν κάπου κολλήσει. Και τελευταίο, σκίζεις εύκολα τα χέρια σου.
Ατσαλίνα πλαστική…
Επόμενη ατσαλίνα που εμφανίστηκε μετά από την πλακέ που είδαμε, ήταν αυτές οι διάφανες-άσπρες πλαστικές.
Μια ατσαλίνα που κάπως ένοιωθες πιο ”πολιτισμένος”. Πιο μαλακή στη χρήση, πέρναγες εύκολα σε κοντινές αποστάσεις ακόμη και με άλλα καλώδια μέσα στο σωλήνα χωρίς πρόβλημα να τα πληγώσεις ή να τα κάψεις λόγω της τριβής με το πλακέ μέταλλο.
Μειονέκτημα, ότι δίπλωνε εύκολα σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 5 μέτρων, ειδικά αν υπήρχαν στροφές στις σωληνώσεις.
Παρακάτω μια από τις παλιές πλαστικές ατσαλίνες…
Ατσαλίνα σπιράλ μεταλλική…
Ταυτόχρονα σχεδόν με την πλαστική, ήρθε και ακόμη μια μεταλλική, στρογγυλή όμως και με δομή σπιράλ! Μια ατσαλίνα με πλεονέκτημα έναντι της πλαστικής και της πλακέ, διότι σε στροφές θα παρατηρούσαμε καλύτερα περάσματα!
Όμως και σ αυτή, η χρήση με άλλα καλώδια μέσα ήταν λιγάκι επίφοβη ώστε να κάψουμε μόνωση καλωδίων, γιατί λόγω της δομής της (το σπιράλ) υπήρχε μεγαλύτερη τριβή επάνω στα καλώδια.
Βέβαια με ένα καλό σαπουνάκι (πράσινο) ή λιπαντικό πολύ αργότερα ή ακόμη και πούδρα έβαζαν πολλοί τεχνικοί, δεν είχαμε το ίδιο θέμα που υπήρχε με την πλακέ. Το παρατσούκλι αυτής… Σπιραλίνα.
Η ”χαρά” της σπιραλίνας ήταν οι κατηφορικές οδεύσεις πχ κλιμακοστάσια ή υπαίθριοι χώροι με μαγάλα μήκη σωλήνων σε κατηφορικό έδαφος. Λόγω του βάρους της, όταν έβρισκε κατήφορο πήγαινε με χίλια.
Όμως, η μεγάλη απογοήτευση ήταν η ανηφόρες! Εκεί ήταν δράμα, αν την άφηνες σου έρχονταν όλη πίσω. Ήταν μια ατσαλίνα η οποία σιχαίνονταν τα ανάποδα περάσματα (ακό κάτω προς τα πάνω) ειδικά σε χώρους κλιμακλστασίων ή εξωτερικών χώρων που είπαμε και πριν.
Από το βάρος και την εύκαμπτη δομή της, ήταν έτοιμη να πάρει στροφή προς τα κάτω μόνη της LOL!
δείτε πως ήταν η… Σπιραλίνα..
Πλαστική έως σήμερα…
Η χρήση της Σπιραλίνας σταμάτησε σχεδόν πρόσφατα, πριν μερικά χρόνια, όπου εμφανίστηκαν οι πλαστικές καλύτερης ποιότητας από τις παλιές πλαστικές και με κεφαλή από σπιράλ μεταλλικό για εύκολο στρίψιμο σε στροφές.
Μια ατσαλίνα την οποία χρησιμοποιούμε και σήμερα και πωλείται στα περισσότερα καταστήματα ηλεκτρολογικού υλικού.
Περνώντας τα χρόνια και λόγω του ανταγωνισμού, άρχισαν να χαλάνε κι αυτές, με αποτέλεσμα σήμερα, να αγοράζουμε μια ατσαλίνα ή οποία ναι μεν είναι σε όλα βολική, αποστάσεις, καμπύλες,
πέρασμα με άλλα καλώδια στη σωλήνα, ανηφόρες, κατηφόρες, σε όλα καλή ήταν, μέχρι που λόγω είπαμε ανταγωνισμού, έχουν γίνει σκάρτα τα άκρα τους. Δηλαδή, χαλάνε πολύ εύκολα οι θηλιές τους (σπάνε, ανοίγουν) ή χάνεις εύκολα το ανταλλακτικό.
Διότι πλέον σε όλες σχεδόν τις σύγχρονες ατσαλίνες οι θηλιές και τα εμπρόσθια κομμάτια, μπορείς να τα αντικαταστήσεις. Και το κακό είναι να σου μείνει κομμάτι μέσα σε σωλήνα με καλώδια. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να βγάλουμε τα καλώδια από τη σωλήνα, να βρεθεί το κομμάτι της χαλασμένης και να βγεί απο τη σωλήνα.
Πριν από μερικές εβδομάδες αγόρασα μια πλαστική με αποσπώμενα άκρα και λέω, στάσου να πάρω και ένα σακουλάκι ανταλλακτικά. Λες και το ξερα, δε το χω κανακάνει ποτέ.
Ε, εκείνη την ημέρα έσπασαν 3 και την επόμενη 1!!! Άρα το υλικό πλέον έχει γίνει πολύ σκάρτο. Τι να το κάνω όταν οι ατσαλίνες κοστίζουν πλέον ακόμη και 1 ευρώ η 5μετρη, αλλά δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου;
Και όταν πρέπει να τρέχεις για ανταλλακτικά, επειδή ο κάθε κατασκευαστής ρίχνει ποιότητα λόγω κόστους ανταγνωισμού;
Παρακάτω μερικά ανταλλακτικά ατσαλίνων που μπορείτε να βρείτε στην αγορά…
Υπάρχουν βέβαια και ποιοτικότερες ατσαλίνες οι οποίες είναι ελαφρώς ακριβότερες, αλλά δυστυχώς έχουμε συνηθίσει τα μαγαζιά να μας έχουν φόρα μόστρα του καλαθιού.
Και αν τους κάνεις τελικά παράπονα, θα σου πούνε:”Έχουμε και καλύτερες μπορείτε να μας τις παραγγείλετε”!! Άντε τώρα βγάλε άκρη.
Παρκάτω λοιπόν μερικές ακριβότερες ατσαλίνες με πιο ισχυρό και χοντρό μέταλλο στη θηλιά καθώς και ένα ή περισσότερα νήματα στη δομή της…
Ατσαλίνα 3 νημάτων. Θα παρατηρήσετε η δομή της είναι σαν πλεξούδα από 3 νήματα…
Πλαστική επαγγελματική, θα παρατηρήσετε πιο ενισχυμένη θηλιά…
Όταν μιλάμε για πιο ακριβές ατσαλίνες μικρών εγκαταστάσεων, μη φανταστείτε κάτι τραγικό. Ενώ οι απλές κοστίζουν από 1-5 ευρώ (οι 5μετρες) μια καλύτερη ατσαλίνα μπορεί να κοστίζει από 7 – 20 ευρώ.
Νομίζω ότι φτάνει μέχρι εδώ για τις απλές ατσαλίνες ή καλύτερα για τις… ατσαλίνες μικρών αποστάσεων και να περάσουμε σε εξωτερικούς χώρους, μεσαίες ή μεγάλες εγκαταστάσεις…
Ατσαλίνες μεσαίων αποστάσεων…
Μια ατσαλίνα μεσαίας απόστασης μπορεί να είναι τριπλής πλέξης (με 3 νήματα) και διαφόρων διαμέτρων το νήμα. Όσο μεγαλύτερη η διάμετρος του νήματος τόσο σε μακρύτερη απόσταση μπορεί να φτάσει.
Πλεονέκτημα σε μεσαίες αποστάσεις (από 20 έως 30 μέτρα, υπό ιδανικές συνθήκες ακόμη και 50 μέτρα) σε μικρής διαμετρου σωλήνες και με καμπύλες, είτε ανοιχτές καμπύλες, είτε κάμποσο κλειστές.
Στη φωτό μια ατσαλίνα 30 μέτρων, τριών νημάτων…
Έχουν την ευλυγισία οπότε λόγο αυτού, μπορείς να περάσεις σε καμπύλες. Όμως όσο μεγαλώνει η διάμετρος μιας σωλήνας εκεί αρχίζουν τα ζόρια. Θα παρατηρήσουμε ότι αυτή η ατσαλίνα αρχίζει και διπλώνει εντός του σωλήνα! Οπότε μπορεί να έχεις μια Φ125 και με αυτού του είδους την ατσαλίνα να έχεις θέμα ακόμη και στα 20 μέτρα!! Γι αυτό ”ανακαλύφθηκε το υαλόνημα. Με αυτό κατασκευάζονται ατσαλίνες μεγάλων αποστάσεων και περισσότερης δύναμης έλξης από την μεσαίων αποστάσεων.
Η ατσαλίνα της φώτο παραπάνω, δεν μπορεί να κάνει δουλειά σε διαμέτρους σωλήνας πάνω από Φ40.
Ατσαλίνες εξωτερικών υπόγειων εγκαταστάσεων, μεγάλων αποστάσεων.
Φεύγουμε από τις οικιακές ατσαλίνες οι οποίες είναι από 5 μέχρι 20 μέτρα και περνάμε στις ατσαλίνες βαριάς χρήσης. Ατσαλίνες από υαλονήματα ή πολυαμίδιο. Πανίσχυρες ατσαλίνες για μεγάλες αποστάσεις και όσο γίνεται σε ευθεία κατάσταση ή ανοιχτές καμπύλες. Ατσαλίνα η οποία μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 300 μέτρα μήκος. Θα συναντήσουμε τέτοιες σε ηλεκτρικές εγκαταστάσεις δρόμων, Εθνικών οδών, αεροδρόμια, γήπεδα, γενικότερα όπου έχουμε εγκατάσταση με αποστάσεις που ξεπερνούν τα 20 μέτρα. Δηλαδή φρεάτιο από φρεάτιο μπορεί να απέχει από 20 έως 300 μέτρα!! Εκεί βεβαίως χρειάζονται και ειδικά εξαρτήματα ώστε να μην τσακίσει μια τέαοια ατσαλίνα, γιατί εκεί μιλάμε για ένα κόστος ακόμη και 3000 ευρώ η ατσαλίνα μπορεί και παραπάνω!!!
Ατσαλίνα 300 μέτρα από υαλόνημα κόστους αγοράς περίπου 3200 ευρώ…
Οι ατσαλίνες αυτές είναι για βαριά χρήση. Μπορούν να έλξουν ακόμη και το πιο χοντρό καλώδιο μεγάλης διατομής. Ξεκινούν από τα 4 χιλιοστά διάμετρο και αυτή των 300μέτρων φτάνει τα 11 χιλιοστά!!
Ένας πόντος συν! Οπότε καταλαβαίνετε τη δύναμη που μπορείς να ασκήσεις σε μια τέτοια ατσαλίνα. Ξεκινούν από τα 20 ή 30 μέτρα μήκος.
Στην εικόνα ένα στοφείο ατσαλίνας στα 4,5mm και 50 μέτρα μήκος…
η τιμή της περίπου στα 250 ευρώ…
Αυτές οι ατσαλίνες δεν είναι για χρήση σε πολύ κλειστές καμπύλες. Αλλά το πλεονέκτημα είναι στις μεγάλες αποστάσεις με ελαφριές καμπύλες διότι ΔΕΝ λυγίζουν, οπότε και να διπλώσουν μέσα στη σωλήνα. Όσο μικραίνει η διάμετρος μιας σωλήνας τόσο πιο ευθεία πρέπει να είναι για να μπορέσει να δουλέψει μια τέτοια ατσαλίνα.
”Ατσαλίνες” καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας…
Σε εγκαταστάσεις καλωδίων μεταφοράς και διανομής (ΑΔΜΗΕ) χρησιμοποιούνται ”ατσαλίνες” αυρματόσχοινα με ειδικά μηχανοκίνητα εργαλεία.
Όταν χρειάζεται να ανέβει ένα καλώδιο μεταφοράς υπερυψηυλής τάσης σε πυλώνα και μάλιστα να τραβηχτεί μετά από 2 ή 3 ή περισσότερους πυλώνες, εκεί φανταστείτε τι δυνάμεις έλξης χρειάζονται.
Οπότε έχουμε το μηχάνημα που ξετυλίγει το στροφείο και το μηχάμημα στην άλλη άκρη που τραβάει το καλώδιο! Τεράστια η σχύς και των δύο μηχανημάτων.
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται και ελικόπτερα για την τοποθέτηση καλωδίων σε πυλώνες. Δείτε βίντεο…
Σύγχρονες αλλά όχι πετυχημένες (κατά τη γνώμη μου) λύσεις…
Κάποια άλλα συστήματα έλξης καλωδίων έχουν κατασκευαστεί, το οποία δεν τα έχω δοκιμάσει, αλλά δε μου φαίνονται και πολύ χρήσιμα. Όπως θα δείτε στο βίντεο, είναι χρήσιμα σε κακές εγκαταστάσεις.
Εγκαταστάσεις με σωλήνες μονοκόματες εντός των τοίχων χωρίς κουτιά διακλάδωσης. Αλλά και κουτιά να υπάρχουν, τότε δεν έχει νόημα ένα τέτοιο εργαλείο…
Και παρακάτω μπορείτε να δείτε έναν… βοηθό! Έλξη καλωδίων χωρίς βοηθό με το παρακάτω εργαλείο. Οπότε η καλωδίωση (θεωρητικά) μπορεί να γίνει από έναν τεχνικό!
Ελπίζω να κάλυψα τους περισσότερους από… ατσαλίνες. Αν υπάρχει κάποια πληροφορία για παλαιότερα είδη ατσαλίνων, μπορείτε να μας ενημερώσετε και να το βάλουμε στο άρθρο, όσο αφορά άλλους τρόπους έλξης καλωδίων… σύντομα σε νέο άρθρο.
