Μπάρες Γεφύρωσης – όλα όσα πρέπει να ξέρουμε
Ένα υλικό που χρησιμοποιείται πάρα πολύ από τους ηλεκτρολόγους
και τους κατασκευαστές πινάκων. Ένα υλικό που διευκολύνει τη δουλειά του ηλεκτρολόγου στον ηλεκτρολογικό πίνακα. Χρησιμεύει σε πολλά πράγματα, ένα από αυτά, μειωμένος χρόνος μονταρίσματος ενός ηλεκτρικού πίνακα καθώς και πιο σίγουρες επαφές!
Ένα υλικό για το οποίο μάλλον οι εταιρείες ΔΕΝ έχουν δώσει την πρέπουσα σημασία!! Δυστυχώς για να κάνουμε χρήση τέτοιου υλικού σε σύγχρονες εφαρμογές χρειάζονται ένα κάρο συνδυασμοί υλικών από 2 ή και παραπάνω εταιρειών! Θα δούμε το γιατί παρακάτω…
Φανταστείτε έναν ηλεκτρολογικό πίνακα μεγάλων διαστάσεων με πάρα πολλά εξαρτήματα και να έπρεπε να γίνει η ισοκατανομή και ο διαχωρισμός με το …χέρι! Κάτω από κάθε ασφάλεια ή ραγοϋλικό, να χρειάζονταν γέφυρες με κομματάκια καλωδίου.
Οι μπάρες γεφύρωσης είναι ένα υλικό που χρησιμοποιείται πολλά χρόνια στην κατασκευή και το μοντάρισμα των ηλεκτρικών πινάκων.
Υπάρχουν πάρα πολλά είδη με μπάρες γεφύρωσης. Τα κυριότερα και πιο επώνυμα σας τα μάζεψα εδώ ώστε να τα δούμε ένα ένα. Τι κάνουν και που χρησιμεύουν ακριβώς.
Θα ξεκινήσουμε από τις μπάρες γεφύρωσης τύπου ‘’χτένας’’, οι λεγόμενες μονοφασικές.
Όπως θα δείτε είναι ένα εξάρτημα που μοιάζει με χτένα…
το οποίο κουμπώνει από το κάτω μέρος των ασφαλειών με αποτέλεσμα να μη χρειαζόμαστε πολλά καλώδια εντός του ηλεκτρικού πίνακα. Αποτέλεσμα; Η καλύτερη και πιο σίγουρη διανομή εφόσον δεν έχουμε καλωδιάκια σε κάθε εξάρτημα, το οποίο σημαίνει και πάρα πολύ προσοχή μη καεί κάποιο με αποτέλεσμα τη διακοπή του ή των κυκλωμάτων που τροφοδοτεί και καλύτερη κατανομή.
Πως τοποθετούνται;
Τοποθετούνται ή από το κάτω μέρος των ασφαλειών ή από το πάνω…
ανάλογα τον τρόπο που θα διανέμουμε στα κυκλώματα. Αυτές οι μπάρες (το ίδιο ισχύει για όλους τους τύπους που θα δείτε) καλό είναι να τις τροφοδοτούμε στο κέντρο τους περίπου, ώστε να μην έχουμε υπερφόρτωση στα ‘’απομακρυσμένα’’ σημεία της μπάρας! Βλέπε σχήμα παρακάτω.
Αλλιώς είναι να τροφοδοτούμε 63Α πχ στο κέντρο, άρα έχουμε 31,5Α από δεξιά και 31,5 από αριστερά της μπάρας και αλλιώς είναι να την τροφοδοτήσουμε στην άκρη, μαζεύοντας όλα τα φορτία της ραγοσειράς τα οποία μπορεί να είναι και 100Α ανάλογα την ισχύ που έχουμε. Άρα το κάθε εξάρτημα απαιτεί και σωστή τοποθέτηση και χρήση, ας είναι ένα ‘’απλό’’ μπαράκι.
Επίσης τεράστια προσοχή θέλει την ώρα που βάζουμε τη μπάρα γεφύρωσης από το κάτω μέρος (ή το πάνω) των ασφαλειών ώστε να μη περάσει το λαμάκι εκτός βίδας! Γιατί εκ πρώτης όψεως δε φαίνεται αλλά σε αυτή την περίπτωση το συγκακριμένο κύκλωμα δε θα λειτουργήσει! Βλέπε φώτο…
Μονοφασική μπάρα γεφύρωσης
Το μονοφασικό μπαράκι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε τριφασικό σύστημα. Αν έχουμε πχ 12 ασφάλειες να χωρίσουμε σε τρείς φάσεις, κόβουμε μπαράκι ανά τέσσερα λαμάκια και το τοποθετούμε σπό το κάτω μέρος των ασφαλειών. Οπότε έχουμε 4 αυτόματες σε κάθε φάση, ή 5 ή όσες θέλουμε, ανάλογα τον αριθμό των ασφαλειών και των συνολικών κυκλωμάτων. Αυτό δεν είναι και πολύ σωστό γιατί δεν έχουμε ισοκατανομή φορτίων, οπότε θέλει υπολογισμό φορτίων σε κάθε κύκλωμα ώστε να μη τραβάει κάθε φάση διαφορετικά ampere από την άλλη. Οπότε καλό θα είνια το μονοφασικό μπαράκι τύπου χτένας ή δίχαλου να τοποθετείται μόνο σε μονοφασικό πίνακα.
Το μονοφασικό μπαράκι επίσης, θα δούε ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως γεφύρωση ουδετέρου αγωγού σε διπολικές ασφάλειες στενού στοιχείου (μονές L+N) διότι τετραπολικό δεν βγάζουν όλες οι εταιρείες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα, ή αν ταιριάξει το τετραπολικό, δεν υπάρχει χώρος από την κάτω μεριά των ασφαλειών ώστε να δεχτούν τροφοδοσία από καλώδιο!! Οπότε βάζουμε την τετραπολική μπάρα και ξαφνικά διαπιστώνουμε ότι ….δεν μπορούμε να την τροφοδοτήσουμε!! Στην προκειμένη περίπτωση το θέμα λύνεται με την τοποθέτηση μονοφασικής μπάρας, στις πίσω επαφές που είναι ο ουδέτερος.
Υπάρχουν μονοφασικές μπάρες τύπου δίχαλου όπως θα δείτε στην παρακάτω εικόνα…
Το δίχαλο βοηθάει σε κάποια εξαρτήματα συγκεκριμένων εταιρειών, τα οποία έχουν υποδοχή διαφορετική ώστε ένα δεχτούν το δίχαλο. Βλέπε φώτο παρακάτω…
Όπως έχουμε όλοι καταλάβει, οι εταιρείες δεν έχουν συμφωνήσει ποτέ για ένα στανταρ πρότυπο. Έτσι, η κάθε μια θεωρεί σωστό το δικό της, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δεκάδες ή ακόμη και εκατοντάδες είδη κωδικών για κάθε δουλειά, οπότε θέλει πολύ προσοχή στην επιλογή των υλικών από τον τεχνικό. Σαν τις εταιρείες κινητών που έβγαζαν στην αγορά η καθε μια το φορτιστή της και πέρασαν 20 χρόνια μέχρι να συμφωνήσουν σε ένα ή δύο πρότυπα
Μονοφασική μπάρα γεφύρωσης διπολική!
Από τις μονοφασικές μπάρες χτένας ή δίχαλου, θα περάσουμε στις διπολικές μπάρες διανομής που είναι οι παρακάτω….
Αυτές οι μπάρες, ανάλογα με τη χώρα έχουν διάφορες εφαρμογές. Πχ σε χώρες ή τοποθεσίες που χρησιμοποιείται Διφασικό σύστημα, μπορεί να τοποθετηθεί και ως μπάρα διαχωρισμού φάσεων και ισοκατανομής φορτίων! Στην Ελλάδα, επειδή δεν έχουμε διφασικό, τις χρησιμοποιούμε σε διπολικές ασφάλειες ή διακόπτες 2 στοιχείων. Σε εξαρτήματα δηλαδή που θέλουμε διανομή φάσης και ουδέτερου. Όμως επειδή τείνει να καταργηθεί σιγά σιγά το φαρδύ διπολικό στοιχείο, ίσως σταματήσουν κάποια στιγμή να υπάρχουν στην Ελληνική αγορά και οι διπολικές μπάρες!
Τριφασική μπάρα γεφύρωσης τριπολική
Έχουμε λοιπόν και τριφασικές μπάρες. Αυτές χρησιμοποιούνται σε τριφασικά συστήματα. Με αυτές έχουμε διαχωρισμό φάσεων R S T και φυσικά ισοκατανομή φορτίων, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με τριφασικές αναχωρήσεις. Πχ: έχουμε μια σειρά με τριπολικές ασφάλειες ράγας ας πούμε 10 στη σειρά είναι ιδανική μπάρα διανομής γιατί γλιτώνουμε πολύ χρόνο από τα άπειρα γεφυράκια με καλώδια. Επίσης οι τριφασικές μπάρες διανομής βγαίνουν σε τύπου χτένας και τύπου δίχαλου…
Εξηγήσαμε πιο πίσω τη διαφορά χτένας με το δίχαλο. Στο δίχαλο μπορούμε να προσθέσουμε καλώδιο από την κάτω πλευρά χωρίς να είμαστε κοντά στην μπάρα, διότι η πάνω βίδα με την κάτω έχουν αρκετή απόσταση.
Όλες οι μπάρες έχουν τάπες (προστατευτικό κάλυμα) στις άκρες για αποφυγή επαφής με ρεύμα (Βλέπε στις φωτό παραπάνω), του τεχνικού που θα χρειαστεί να επέμβει σε κάποιο πίνακα. Επειδή όμως κάθε μπαράκι τυποποιημένο έχει δύο τάπες στις άκρες, αν το κόψουμε σε περισσότερα κομμάτια θα χρειαστούμε έξτρα τάπες. Πολλοί τοποθετούν μονωτική ταινία ή κάτι άλλο. Πάντως για προστασία χρειάζεται κάποιος τρόπος μόνωσης στις άκρες.
Τριφασική μπάρα γεφύρωσης + Ν, τετραπολική
Και τέλος, υπάρχουν και οι τετραπολικές μπάρες οι οποίες είναι ιδανικές σε τριφασικό σύστημα με εξαρτήματα που διακόπτουμε φάση και ουδέτερο στις επαφές τους. Δηλαδή στενή διπολική ασφάλεια (μονού στοιχείου)
Προσοχή στην επιλογή του υλικού στην περίπτωση της τετραπολικής μπάρας με χρήση διπολικών στενών στοιχείων. Δεν μπορεί να τοποθετηθεί καμία μέθοδος τροφοδοσίας είτε με καλώδιο είτε με κάποιο εξάρτημα τύπου κλέμας ή ειδικό κυπαρισσάκι. Η μόνη επαφή που δέχεται καλώδιο είναι του ουδετέρου και αυτό γιατί όπως θα δείτε, η επαφή του ουδετέρου στην τετραπολική μπάρα εξέχει από τις άλλες επαφές των φάσεων….
Προσοχή: Παρατήρηση πολύ σωστή από αναγνώστη (Christos Tsouptsis) Όταν κόβουμε τη μπάρα, ειδικά με τροχό, γεμίζει από γρέζια χαλκού στις άκρες, με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλες πιθανότητες για βραχυκύκλωμα. Οπότε, μετά το κόψιμο καθαρίζουμε τις άκρες καλά ώστε να μη μένουν γρεζια στο πλαστικό.
Τεχνικά χαρακτηριστικά: Σχεδόν οι περισσότερες μπάρες κατασκευάζονται για αντοχή έως 63Α ανά φάση. Από εκεί και πάνω πάμε για μεγάλους πίνακες πεδία όπου συνήθως τις κατασκευάζουν οι κατασκευαστές πινάκων, εκτός αν είναι τυποποιημένες από τις γνωστές μεγάλες εταιρείες.
Αξεσουάρ!!
Αξεσουάρ ναι, καλά ακούσατε. Τι νομίσετε μόνο το αυτοκίνητο έχει αξεσουάρ; και οι μπάρες πίνακα έχουν. Ακροδέκτες σύνδεσης. Πολλές φορές επειδή στη βίδα της ασφάλειας δε χωράει και καλώδιο τροφοδοσίας και το λαμάκι από τη μπάρα, υπάρχουν οι ακροδέκτες σύνδεσης! Αυτά τα εξαρτηματάκια μπαίνουν σε όποιο σημείο της μπάρας θέλουμε και μας βολεύουν. Οπότε σε αυτά δίνουμε την τροφοδοσία μας με καλώδιο. Ή μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για το αντίθετο, δηλαδή να ”κλάψουμε ρεύμα από τη μπάρα και να τροφοδοτήσουμε κάτι άλλο στον ηλεκτρολογικό μας πίνακα. Δείτε μερικά αρκροδεκτάκια παρακάτω…
Ακροδέκτες υπάρχουν σε 2 μεγέθη. Ο μακρύς ακροδέκτης, όπου ο χαλκός είναι πιο μακρύς ώστε να περάσει και τη μπάρα γεφύρωσης την τριφασικήγ και να μπει στην ασφάλεια και ο κοντός ακροδέκτης, ο οποίος μπαίνει σε μονοφασικές μπάρες γεφύρωσης ”ειδικού τύπου” ή κατ ευθείαν σε βίδα η οποία έχει μόνο καλώδιο και θέλουμε από εκεί να τροφοδοτήσουμε αλλού…
Στην παρακάτω φωτο, δείτε πως τοποθετούνται οι ακροδέκτες…
”Ειδικές εφαρμογές” που είπαμε και στην αρχή του άρθρου…
Για να γίνει ο παραπάνω συνδυασμός, χρειάστηκαν υλικά από δύο εταιρείες!! Επειδή όπως είπαμε στην αρχή του άρθρου, ΔΕΝ ταιριάζουν όλα τα υλικά, επειδή ίσως δεν το έχουν μελετήσει καλά οι εταιρείες ή μπορεί να το θεωρούν μη σημαντικό ή δευτερεύον υλικό και έχουν αφήσει τους συνδυασμούς στη σκέψη των…. ηλεκτρολόγων….
Σε πολλές λοιπόν περιπτώσεις πρέπει να αγοράσουμε: Χτένα μονοφασική ώστε να έχουμε ουδέτερο, την επαφή Ν στα L+N εξαρτήματα όπως και στην εικόνα και για τις φάσεις παίρνουμε την τριφασική της εταιρείας (ευτυχώς αυτό το έχουν) και για ακροδέκτες, φυσικά άλλης εταιρείας, όπου μετά από αρκετή σκέψη και δοκιμές διάφορων υλικών εταιρειών βρίσκουμε αυτό που μας ταιριάζει. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί τα ακροδεκτάκια μας να χρειαστούν λίγο τρόχισμα ώστε να χωρέσουν αυτά και η μπάρα μαζί, στη βίδα των ασφαλειών.
Φανταστείτε τώρα ότι η Legrand κατασκευάζει πολύ ωραίο ραγοϋλικό L+N το οποίο όμως ΔΕΝ έχει τετραπολική μπάρα γεφύρωσης!!! Η ΑΒΒ το ίδιο!!! Στα L+N. Αντί να κατασκευάσουν μια σωστή μπάρα γεφύρωσης, αυτό το θέμα το έχουν λίγο παραμελήσει.
Μετά έρχεται η Schneider και παράγει αυτή την υπέροχη τετραπολική (L+N) μπάρα γεφύρωσης αλλά προσοχή, τοποθέτηση ΜΟΝΟ από την πάνω πλευρά των ασφαλειών. Έτσι, έχουμε σωστή φορά φάσεων και ουδέτερου. Αν η μπάρα τοποθετηθεί από την κάτω πλευρά, τότε πρέπει να πηδήξουμε το πρώτο λαμάκι της μπάρας γεφύρωσης που είναι ο ουδέτερος (άρα θέλει κόψιμο) Δείτε στην παρακάτω φώτο πως ταιριάζει στο Legrand ραγοϋλικό η τριφασική L+N μπάρα γεφύρωσης της Schneider (ΜΟΝΟ από την κάτω πλευρά τροφοδοσία)!!
Όπως θα δείτε στην παρακάτω φωτο, αν θελήσουμε να τροφοδοτήσουμε legrand εξάρτημα από την πάνω πλευρά, τότε η μπάρα δεν μπαίνει!
Και δείτε στην παρακάτω φώτο τα schneider ραγοϋλικά, ότι έχουν τον ουδέτερο από την αριστερή πλευρά, οπότε η μπάρα γεφύρωσης αυτού του τύπου μπαίνει ΜΟΝΟ από την πάνω πλευρά!
Η ΑΒΒ, παράγει τετραπολικές μπάρες αλλά ΜΟΝΟ για τριφασικά κυκλώματα με ουδέτερο!! Με ποιο σκεπτικό η εταιρεία κατασκεύασε τέτοια μπάρα, δεν το έχω καταλάβει. Δηλαδή η σειρά της μπάρας είναι: L1-L2-L3-N !!! Αντι να φτιάξουν L1 N – L2 N – L3 N που είναι πιο χρήσιμο, κάνοντας χρήση L+N ραγοϋλικού. Όπως γνωρίζουμε, σε τριφασικά κυκλώματα συνήθως ΔΕΝ κόβουμε τον ουδέτερο για λόγους μη ταυτόχρονης επαφής στην περίπτωση χειρισμού! Οπότε αν είναι κυκλώματα χειρισμού, θα έχουμε υπερτάσεις στιγμιαίες. Άρα η τετραπολική της μπάρα με ουδέτερο στο τέλος, είναι πραγματικά άρχηστη.
Μπάρες διανομής πιο… τούμπανα!!
Μια ωραία μπάρα διανομής συνάντησα πρόσφατα. Αυτή η μπάρα της εταιρείας Schneider είναι ένα φοβερό υλικό απλά απαιτεί αρκετό χώρο μεταξύ των ασφαλειών, καθώς και πολύ καλή διαχείριση καλωδίων εντώς του πίνακα. Θα πρέπει τα πάντα να είναι στην εντέλεια ώστε να έχουμε την πολυτέλεια τοποθέτησης μιας τέτοιας μπα΄ρας γεφύρωσης! Όποιαδήποτε στιγμή προσθέτεις ή αφαιρείς ένα εξάρτημα δίχως να λύσεις το σύμπαν σε έναν πίνακα. Η μπάρα αυτή, στη συσκευασία έχει και τα καλώδια γεφύρωσης με τις ασφάλειες. Όμως, πάλι θα κάνω το ”δηκιγόρο του διαβόλου”. Έχουν μια μανία όλοι τους με την μη τήρηση χρωμάτων! Έτσι και οι μεγάλες εταιρείες, θα παρατηρήσετε ότι στη συσκευασία περιλαμβάνονται μόνο χρώματα….. ΜΑΥΡΟ! Άρα όταν έχεις τριφασικά κυκλώματα ή θέλεις να έχεις ”πληροφόριση” για την κάθε ασφάλεια πρέπει να ”μαντεύεις” ή να διαβάζεις τα μικρά γραμματάκια επάνω στην μπάρα. Θα ήτασν τόσο δύσκολο στις συσκευασίες να περιλαμβάνονται οι προβλεπόμενοι χρωματισμοί καλωδίων; Πχ Καφέ, Μαύρο, Γκρί και όχι μόνο το μαύρο.
Η μπάρα αυτή είναι η παρακάτω…
Υ.Γ.
Αυτό με τα χρώματα είναι λίγο εξοργιστικό. Μετά από 13 χρόνια που έχουν αλλάξει πανευρωπαϊκά οι χρωματισμοί καλωδίων, συνεχίζουν ή τη μονοχρωμία ή ακόμη και παλαιές χρωματολογίες. Θα παρατηρήσετε οι ”φανατικοί” οπαδοί της Scneider ότι εντός των πινάκων, έχουν τα αυτοκόλλητα για σήμανση φάσεων. Τα χρώματα που είναι διαθέσιμα είναι: Μαύρο, καφέ….. κοκκινο!!
Αγοράζετε επώνυμα προϊόντα, υπάρχουν noname υλικά που δεν ανταποκρίνονται σε καμία προδιαγραφή. Μπορεί να αγοράσετε μπαρα να λέει 63Α και στα 30 να στάζει το μέταλλο.
Θα θέλαμε τη γνώμη σας με βάση την εμπειρία σας στο θέμα αυτό με τις μπάρες γεφύρωσης. Συναντάτε εσείς πρόβλημα στο συνδυασμό μπαρών γεφύρωσης ή και σεις αναγκάζεστε σε πατέντες λόγω της έλλειψης σωστών υλικών από τις εταιρείες;
Ελπίζω να βοήθησα. Καλά μονταρίσματα.
