Χρονοδιακόπτης – Τι είναι – Τοποθέτηση – Σύνδεση

Ο χρονοδιακόπτης είναι μία συσκευή που την χρησιμοποιούμε και την γνωρίζουμε όλοι μας, εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια!!

Μισός αιώνας με χρονοδιακόπτη, μισός αιώνας με ένα εξάρτημα που είναι απαραίτητο σε σχεδόν κάθε κατοικία του πλανήτη,

σε καταστήματα, κτίρια, εργοστάσια κλπ.

Είναι μία συσκευή με ενσωματωμένο ρολόι, η οποία μας δίνει την δυνατότητα να λειτουργήσουμε κάποια φώτα ή άλλες συσκευές,

όποτε εμείς του ορίσουμε.

Δεν υπάρχει ηλεκτρολογική εγκατάσταση που δεν έχει κάνει χρήση χρονοδιακόπτη!

Και αν υπάρχει, είναι λιγότερες οι περιπτώσεις.

 

Χρονοδιακόπτες θα συναντήσουμε πολύ συχνά σε φωτισμούς κήπων, σε επιγραφές καταστημάτων,

σε συσκευές διάφορες που θέλουμε να λειτουργούν συγκεκριμένες ώρες και σε διάφορες άλλες εφαρμογές.

 

Δείτε στην φώτο παρακάτω πως είναι ένας χρονοδιακόπτης

 

Πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό που πρέπει να προσέχετε και να έχετε στο νου σας σε κάθε είδος χρονοδιακόπτη που θα αναφέρουμε,

ότι ΔΕΝ κάνει για χρήση σε απεριόριστης ισχύος φορτία!

Δηλαδή, δεν μπορούμε να έχουμε επάνω στην επαφή του χρονοδιακόπτη μία ηλεκτρική κουζίνα ή ένα θερμοσίφωνα.

Διότι η επαφές τους είναι το ανώτερο έως 16^Α και αυτό μόνο για ωμικά φορτία.

Άρα, στην σύγχρονη εποχή που τα ωμικά φορτία είναι πολύ λίγα και θέλουμε να τα λειτουργήσουμε από χρονοδιακόπτη,

πρέπει να διαβάζουμε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης… από κει και πάνω,

υποχρεωτικά κάνουμε χρήση ρελέ ισχύος, το οποίο θα δούμε παρακάτω τι είναι.

 

 

Αν θελήσουμε να οδηγήσουμε φορτίο μεγαλύτερο των 10^Α από χρονοδιακόπτη,

οπωσδήποτε πρέπει να συνεργαστεί με ένα ρελέ ισχύος, ανάλογα με την ισχύ της συσκευής που θα λειτουργήσουμε.

Είναι μία συσκευή που κατασκευάζεται σε πολλές παραλλαγές!

Τι εννοούμε παραλλαγές…. Θα παρατηρήσουμε χρονοδιακόπτες όπως…

 

• Απλός – χωρίς εφεδρεία.

Ένα εξάρτημα που μπορούμε να ανάψουμε τα φώτα ή τις συσκευές που του έχουμε ορίσει,

όποια ώρα θέλουμε, όσες ώρες θέλουμε και όσες φορές θέλουμε διακεκομμένα!

Δυνατότητα ρύθμισης υπάρχει ανά 15 λεπτά, όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες

αλλά και στο βίντεο που σας έχω ετοιμάσει.

 

Είναι ένας χρονοδιακόπτης που δεν έχει μπαταρία ώστε όταν κοπεί το ρεύμα,

αυτός να μπορεί να κρατά την ώρα!! Στην ουσία είναι ένας άχρηστος πλέον για την εποχή μας χρονοδιακόπτης.

Διότι, όσοι έχετε ακόμη τέτοιον, θα παρατηρήσετε ότι όποτε η ΔΕΗ κάνει διακοπές ρεύματος,

για όσες ώρες διαρκούν αυτές, τόσες ώρες πίσω μένει το ρολόι του χρονοδιακόπτη!!

Με αποτέλεσμα να πρέπει να επέμβετε πάλι για να ρυθμίσετε στη σωστή ώρα!

Ένας σπαστικός χρονοδιακόπτης εδώ και πάρα πολλά χρόνια,

αφού έχει βγει στην αγορά ο παρακάτω… και μεις για 20 ευρώ μένουμε με τον… απλό!!

 

• Χρονοδιακόπτης με εφεδρεία.

Ότι και ο απλός, απλά εδώ έχουμε την ‘’πολυτέλεια’’ να μην χάνεται η ρύθμιση της ώρας

και των προγραμμάτων μας, εφόσον διαθέτει μπαταρία ηλεκτρονική επαναφορτιζόμενη!!

Οι περισσότεροι διαθέτουν εφεδρεία 100 ωρών! Δηλαδή 4 ημέρες.

Άρα και να κοπεί για 4 ημέρες το ρεύμα, αυτοί δεν θα χάσουν την ώρα!

 

 

• Χρονοδιακόπτης με εφεδρεία εβδομαδιαίος!

Ότι και το 2, όμως αυτός έχει τη δυνατότητα διαφορετικών ρυθμίσεων ανά ημέρα της εβδομάδας!

Δηλαδή μπορούμε να του ρυθμίσουμε ένα φως να ανάβει τις τάδε ώρες σήμερα,

διαφορετικές ώρες αύριο και άλλες ώρες μεθαύριο κοκ. ‘

Η από Δευτέρα έως Παρασκευή να ανάβουν τα φώτα 8 το βράδι, ενώ το Σαββατοκύριακο να τα ανάβουμε από τις 7.

Έχει βολέψει σε πολλές περιπτώσεις.

 

 

• Χρονοδιακόπτης ψηφιακός.

Εδώ, περνάμε σε μία πιο σύγχρονη λύση, με αρκετές δυνατότητες ανάλογα το μοντέλο και τις απαιτήσεις που έχουμε.

Ισχύει ότι στο 3,

 

 

Εδώ έχουμε πιο λεπτομερή ρύθμιση που ξεκινά από 1 λεπτό!

Και φτάνει μέχρι 24ωρο! Όσες φορές θέλουμε ή μονοκόμματη ρύθμιση. Δηλαδή, κάθε 1 λεπτό μπορούμε να επιλέξουμε να ανάβει ένα φως και να σβήνει!

Αυτό επί όσες φορές θέλουμε στο 24ωρο.

Η μπαταρία κρατά για αρκετά χρόνια!!! Δηλαδή, μπορεί να τον έχουμε αποθηκευμένο για 3 ή και παραπάνω χρόνια,

να τον βάλουμε στο ρεύμα και να δούμε επάνω, πραγματική ώρα και ημερομηνία (εφόσον είχε ρυθμιστεί παλαιότερα).

Αν είναι καινούριος και δεν έχει ρυθμιστεί ποτέ από το εργοστάσιο,

θα χρειαστεί ρύθμιση για πρώτη φορά.

Η μπαταρία του μπορεί να κρατήσει έως και 7 χρόνια.

Μετά ή την αλλάζουμε ή τον πετάμε και παίρνουμε έναν καινούριο.

 

Ένα άλλο προτέρημα του ψηφιακού χρονοδιακόπτη, ότι παράγεται και με δύο εξόδους!!

Τι είναι αυτό θα μου πείτε…..

• Ψηφιακός χρονοδιακόπτης δύο εξόδων ετήσιος

Ότι και το 4, εδώ όμως μπορούμε να χειριστούμε 2 διαφορετικά φορτία σε διαφορετικές ή ίδιες ώρες, το καθένα!

Δηλαδή, άλλες ώρες μπορούμε να του πούμε, να ανάβει το ένα φως και άλλες το άλλο!

Πολύ βολικό, σε πολλές περιπτώσεις.

Επίσης, μπορούμε να του ρυθμίσουμε τις αλλαγές ώρας κάθε εξάμηνο ή και ανάμματα σε ώρες,

ανάλογα με την δύση του ηλίου ή την ανατολή.

Χειροκίνητες ρυθμίσεις όμως!

 

• Αστρονομικός χρονοδιακόπτης

Ότι και το 5! Εδώ όμως έχουμε την πολυτέλεια να μην ξαναρυθμίσουμε ποτέ!!

Δηλαδή, αυτόματα ο χρονοδιακόπτης θα παίρνει τις ώρες του έτους με ακρίβεια λεπτού.

Που σημαίνει κάθε μέρα, αυτόματα, τα φώτα μας θα ανάψουν ένα λεπτό νωρίτερα το απόγευμα

και θα σβήσουν ένα λεπτό νωρίτερα το πρωί!

Ανάλογα με την εταιρεία, βγαίνουν με μία ή και με δύο εξόδους!

Αστρονομικός Χρονοδιακόπτης με δύο εξόδους μεταγωγικές.

 

Αυτά ήταν τα βασικά είδη χρονοδιακοπτών που έχουν κυκλοφορήσει στην παγκόσμια αγορά.

Έχουν διάφορες μικροπαραλλαγές ανάλογα το μοντέλο,

αλλά τα βασικά τους χαρακτηριστικά είναι αυτά που σας ανέφερα.

Πχ, κάποτε έβγαιναν (και υπάρχουν ακόμη στο εμπόριο) χρονοδιακόπτες όπως ο 2, αλλά σε φαρδύ μέγεθος!

Οι οποίοι έπιαναν 2 στοιχεία στον πίνακα μας. Επίσης, υπάρχουν χρονοδιακόπτες με μεταγωγική ξηρή επαφή.

Δηλαδή μία επαφή ανοιχτή και μία κλειστή.

 

Που σημαίνει όταν η μία δίνει ρεύμα να ανάψει ένα φώς, η άλλη επαφή κλείνει οπότε αν είχαμε φως εκεί θα σβήνει!

Πλέον όλοι οι ψηφιακοί χρονοδιακόπτες, επειδή είναι και 2 στοιχείων και έχουν χώρο, έχουν δύο επαφές και μάλιστα μεταγωγικές.

Όπως η προηγούμενη φώτο του αστρονομικού.

 

 

Οι φαρδιοί χρονοδιακόπτες, ήταν προτιμότεροι από ανθρώπους που τους δυσκόλευε η ρύθμιση του στενού χρονοδιακόπτη,

διότι είχαν το ρολόι φάτσα κάρτα μπροστά τους. Έτσι, η ρύθμιση ήταν ευκολότερη.

Ή, χρονοδιακόπτης πρίζας! Πολύ εύχρηστα εργαλειάκια, ειδικά για χρήση σε πρίζες Χριστουγεννιάτικων,

όπου απλώναμε τα λαμπάκια στα μπαλκόνια και τα βάζαμε στην πρίζα.

Αλλά πως θα τα ρυθμίζαμε να ανάβουν το βράδι μόνα τους;

Έτσι, βγήκε ο παρακάτω χρονοδιακόπτης….

 

Εμείς στο σημερινό, θα σας δείξουμε λοιπόν, έναν χρονοδιακόπτη κλασικότατο,

που χρησιμοποιείται από τον περισσότερο κόσμο και στις περισσότερες εγκαταστάσεις.

Είναι το μοντέλο 2 που αναφέραμε στην αρχή.

Με τον χρονοδιακόπτη αυτό έχουμε πλήθος λειτουργιών και συνδέσεων που μπορούμε να πραγματοποιήσουμε.

Αρχικά να καταλάβετε ότι: Οι χρονοδιακόπτες δεν είναι εξαρτήματα που αντέχουν ότι φορτίο να ναι, στην έξοδό τους.

Το εξήγησα στην αρχή. Μάλιστα, αν τα φορτία είναι λαμπτήρες φθορισμού ή ακόμη χειρότερα λαμπτήρες Led,

τότε οι δυνατότητα σε ισχύ πέφτει κατακόρυφα!

 

Οπότε προσέχουμε πάντα και διαβάζουμε της ρημαδοοδηγίες

που εσωκλείονται σε ΟΛΕΣ τις ηλεκτρικές συσκευές.

 

 

 

Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό όλων, είναι αυτό το ρημάδι το συνημίτονο.

Θα παρατηρήσετε στις οδηγίες ότι, Αν συνημίτονο 1 τότε χρήση επαφής στα 16^Α μέγιστο.

Ενώ, αν συνημίτονο 0,6….. χαίρεται….. το μέγιστο φορτίο είναι 4^Α!!!

 

Αφού λοιπόν ξεκαθαρίσουμε ότι η δική μας συμβουλή ότι, η χρήση χρονοδιακόπτη να γίνεται πάντα μέσω ρελέ ισχύος,

ας ξεκινήσουμε να δούμε πως τοποθετούμε και πως συνδέουμε ένα χρονοδιακόπτη.

 

Σύνδεση Χρονοδιακόπτη

Αφού τον κουμπώσουμε στην ράγα του πίνακα, θα παρατηρήσουμε ότι έχει 4 επαφές. 4 βιδάκια.

Τα δύο αφορούν την τροφοδοσία για την λειτουργία του μηχανήματος.

Εκεί, θα πρέπει να συνδέσουμε την φάση και τον ουδέτερο. Θα δείτε το σύμβολο L (Φάση) και Ν (Ουδέτερος).

Αφού συνδέσουμε το ρεύμα εκεί, θα παρατηρήσουμε ότι αν σηκώσουμε την ασφάλεια, τότε θα ξεκινήσει να λειτουργεί!

 

 

Όμως τώρα, έχουμε ακόμη 2 βιδάκια. Είναι της ξηρής επαφής.

Δηλαδή επαφή που δεν έχει σχέση με τα καλώδιο του μοτέρ (L – N). Σημαίνει ότι εκεί δεν έχουμε ρεύμα.

Για να γίνει λειτουργική λοιπόν μία ξηρή επαφή, πρέπει να της δώσουμε ρεύμα από μία ασφάλεια

ή αν τα ρεύματα που θα οδηγήσουμε από τον χρονοδιακόπτη είναι μικρά,

μπορούμε να πάρουμε ρεύμα για την ξηρή επαφή από την επαφή του μοτέρ,

δηλαδή από το καλώδιο (L) την φάση.

 

Στο ένα βιδάκι. Δεν μας πειράζει σε ποιο. Δεν υπάρχει πολικότητα στην ξηρή επαφή.

Αφού τροφοδοτήσουμε με ρεύμα την ξηρή επαφή (ή από ασφάλεια ή από το βιδάκι (L),

τότε μπορούμε να φύγουμε από το άλλο βιδάκι, προς τα φώτα μας.

Έτσι, είμαστε έτοιμοι να ρυθμίσουμε τις ώρες που θέλουμε να λειτουργούν τα φώτα μας

και να σηκώσουμε την ασφάλεια…. ΕΤΟΙΜΟΙ!! Αυτό ήταν.

 

Εναλλακτικοί τρόποι σύνδεσης

By Pass

Εκτός από το διακοπτάκι που έχουν ενσωματωμένο επάνω τους,

για επιλογή συνεχούς λειτουργίας, μπορούμε να κάνουμε χρήση ενός διακόπτη By pass.

Μπορούμε δηλαδή, από την ξηρή επαφή να πάρουμε τα δύο καλώδια και να τα συνδέσουμε παράλληλα με ένα ραγοδιακόπτη.

Ρελέ ισχύος

Έχουμε διάφορες επιλογές σύνδεσης, ανάλογα πάντα τις απαιτήσεις.

Πχ, αν θέλουμε να λειτουργήσουμε βαριά φορτία (πχ ένα πλήθος φωτιστικών που η ισχύς τους ξεπερνά τα 10^Α,

δεν σημαίνει ότι είμαστε έτοιμοι με την ξηρή επαφή!)

Στην περίπτωση αυτή κάνουμε χρήση ενός ρελέ ισχύος.

 

Άρα, από την ξηρή επαφή (αφού έχουμε κάνει την βασική συνδεσμολογία)

θα φύγουμε με ένα καλώδιο που θα πάει να συνδεθεί στο ρελέ ισχύος.

Τα ρελέ ισχύος έχουν δύο επαφές που αφορούν αποκλειστικά το πηνίο τους.

Αυτό και μόνο πρέπει να τροφοδοτήσουμε από τον χρονοδιακόπτη. Τα πηνία ορίζονται από 2 επαφές.

Την Α1 και την Α2. Και πάλι δεν παίζει ρόλο η πολικότητα.

Άρα, το ρεύμα που θα φύγει από την ξηρή επαφή του χρονοδιακόπτη μας, θα πάει ή στην Α1 ή στην Α2 επαφή του ρελέ ισχύος.

Την Α2 επαφή του ρελέ ισχύος θα πρέπει να της δώσουμε ουδέτερο. Και είμαστε εντάξει.

Ο χρονοδιακόπτης θα οπλίσει κανονικά με αυτό τον τρόπο, το ρελέ ισχύος.

 

Τα ρελέ ισχύος, ανάλογα με τον τύπο τους και βάση του τι θέλουμε να κάνουμε, χωρίζονται σε πολλά διαφορετικά μοντέλα.

Εμείς στην παρούσα δημοσίευση, μιλάμε για το απλό κλασικό ρελέ ισχύος  με 2 ανοιχτές επαφές (ΝΟ – Normally Open)

Στις κάτω επαφές του ρελέ ισχύος θα περάσουμε τα φορτία μας.

Ανάλογα με την ισχύ του φορτίου που έχουμε, θα πρέπει να αγοράσουμε και το κατάλληλο ρελέ ισχύος.

 

Ποτέ δεν υπολογίζουμε στο max το ονομαστικό ρεύμα που αντέχει το ρελέ ισχύος.

Πρέπει να αφήνουμε και εκεί ένα περιθώριο καλό. Οπότε πχ, αν έχουμε θερμοσίφωνα στα 4kw,

τότε πρέπει να πάρουμε ρελέ ισχύος στα 25^Α και όχι στα 20, διότι από τα ARC του άνοιξε – κλείσε,

θα χαλάσει γρηγορότερα.

 

Σύνδεση με πολλά ρελέ ισχύος

Επίσης, με ένα χρονοδιακόπτη, θεωρητικά, μπορούμε να οδηγήσουμε άπειρα φορτία!!

Επειδή το ρεύμα δεν περνά από τον χρονοδιακόπτη, έτσι, μπορούμε να βάλουμε 5…..10…..100 ρελέ ισχύος

και να τα οπλίζουμε από ένα χρονοδιακόπτη!! Βέβαια, υπολογίζουμε σ αυτή την περίπτωση τα ρεύματα των πηνίων των ρελέ ισχύος!!

Διότι στα πολλά ρελέ ισχύος μπορεί να ξεπεράσουμε τα 10^Α που αντέχει η επαφή του χρονοδιακόπτη.

Αλλά σπάνια περίπτωση να βάλουμε τόσα πολλά ρελέ σε ένα χρονοδιακόπτη.

 

Όταν λοιπόν έχουμε χρονοδιακόπτη με ρελέ ισχύος για τα φορτία μας,

τότε τα φορτία τα ασφαλίζουμε με δικές τους ασφάλειες και όχι με αυτή του χρονοδιακόπτη.

Άρα, οι κάτω επαφές του ρελέ ισχύος θα τροφοδοτηθούν από ξεχωριστές ασφάλειες.

Μπορούμε σε κάθε επαφή του ρελέ ισχύος να την αντιστοιχήσουμε σε μία αυτόματη ασφάλεια.

 

Ας κλείσουμε το σημερινό με μερικές συμβουλές.

• Προτείνεται ξεχωριστή αυτόματη ασφάλεια για το μοτέρ του χρονοδιακόπτη και ξεχωριστή για την ξηρή επαφή. Το χρονοδιακοπτάκι, μπορεί να λειτουργεί και με 1^Α αυτόματη, κρίμα να κάνει μπουμ και να δημιουργήσουμε πυρηνική σύντηξη
  και να πεταχτούν τα ρολογάκια του στον απέναντι τοίχο.

• Ποτέ μην τροφοδοτείτε σε ένα εξάρτημα, επαφές από διαφορετική φάση. Πχ, σε ένα χρονοδιακόπτη, είτε είναι με μία επαφή εξόδου, είτε με δύο, μην τροφοδοτείτε από μία φάση την μία έξοδο και από άλλη φάση στην άλλη έξοδο. Πολύ εύκολο να δημιουργήσετε…. Πυρηνική καταστροφή (γερό βραχυκύκλωμα) επίσης ισχύει το ίδιο αν βάλουμε φάση (R) στο χρονοδιακόπτη για την λειτουργία και φάση (S ή Τ) στην έξοδο!

• Αν έχουμε, είτε κοινή είτε ξεχωριστή αυτόματη, για την ξηρή επαφή, καλό είναι να μην ξεπερνά τα 10^Α. Το μέγιστο είναι 16^α αλλά ας μην το πηγαίνουμε οριακά.

• Προτείνεται η τοποθέτηση πολλών διπολικών ραγοδιακοπτών στην έξοδο ενός χρονοδιακόπτη (αν το επιτρέπουν φυσικά τα κυκλώματα) ώστε σε περίπτωση βλάβης σε φωτισμό κήπου, να είναι εύκολος ο εντοπισμός. Υπάρχουν κάτι ραγοδιακοπτάκια τρελά, διπολικά, που είναι στο μισό φάρδος μίας ασφάλειας.

Δεν θα σας κουράσω άλλο, δείτε το κατατοπιστικό βίντεο,

πως ακριβώς γίνεται η διαδικασία τοποθέτησης και σύνδεσης ενός χρονοδιακόπτη με ρελέ ισχύος.

 

Οι οδηγίες που δίνονται στο παρόν, αφορούν Ηλεκτρολόγους Εγκαταστάτες.

Οι καταναλωτές μπορούν να παίρνουν μόνο πληροφορίες. Μην προσπαθείτε να επέμβετε στους ηλεκτρικούς πίνακες μόνοι σας.

Μπορεί να προξενήσετε βραχυκύκλωμα ή και πυρκαγιά!