Καλώδιο 5Χ & 4Χ …για τι χρήση; Τι λένε οι κανόνες;

Ο ΕΛΟΤ και γενικότερα οι κανονισμοί και οι ειδήμονες, μιλούν για απαγόρευση από το μυαλό του εγκαταστάτη, καλωδίων 5Χ ή 4χ με σκοπό το διαχωρισμό κυκλωμάτων.

Για να το αναλύσουμε παρακάτω και να δούμε κατά πόσο έχουν δίκιο οι διεθνής αλλά και οι Έλληνες του κλάδου…

Έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά και σε νέες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις ακόμη και σήμερα, κυκλώματα με κοινό ουδέτερο και πολλές φορές, πολλαπλά κυκλώματα με έναν ουδέτερο !

Ή ακόμη και τρείς γραμμές πριζών ή κλιματιστικών με κοινό ουδέτερο και τρείς φάσεις. Τρία κλιματιστικά τα οποία καταλήγουν στον πίνακά μας με έναν ουδέτερο και μάλιστα με καλώδιο NYM 5X..

Αυτό, εκτός του ότι είναι εκτός κανόνων, από το 197….!!! Δυστυχώς το συναντούμε στις περισσότερες των περιπτώσεων!!

Μετά λέμε, πέφτουν τα ρελέ, δε μπορώ να βρώ τη βλάβη, αυτό το σπίτι είναι παλιό και πέφτουν τα ρελέ, ή το καινούργιο μας σπίτι είναι κατασκευασμένο και πέφτει το ρελέ από τις πολλές υγρασίες.

Θα τονίσω για ακόμη μια φορά ότι, αν τηρούνταν οι κανόνες, ΔΕΝ θα έπεφτε κανένα ρελέ, ακόμη και αν το κύμα της θάλασσας έσκαγε με λύσσα επάνω στους εξωτερικούς τοίχους μιας κατοικίας. Αν όλα κατασκευάζονταν βάση κανόνων ΔΕΝ θα είχαμε προβλήματα που συναντούμε καθημερινά στη δουλειά μας. Ενώ όταν έχουμε 5 κυκλώματα φωτισμού σε ένα σπίτι και βλέπεις έναν ουδέτερο στον ηλεκτρικό πίνακα….. άντε να βρείς τη βλάβη

Πάμε όμως να δούμε μια εγκατάσταση στην πράξη…

Έχουμε διάφορες γραμμές πριζών σε ένα χώρο, πχ: στο δωμάτιο της κουζίνας που συνήθως γίνονται τέτοιου είδους ‘’πατέντες’’. Συνήθως σε μια κουζίνα, έχουμε: Γραμμή πλυντηρίου πιάτων 3Χ2,5, γραμμή πριζών πάγκου με καλώδιο 3Χ2,5, γραμμή 2^η για πρίζες πάγκου με καλώδιο 3Χ2,5, σε κάποιες κουζίνες συναντάμε και παροχή 3Χ2,5 για θερμοσιφωνάκι κάτω από το νεροχύτη ή ακόμη μια γραμμή για πλυντήριο ρούχων, πάλι 3Χ2,5.

Όλες αυτές τις γραμμές, αν τις αθροίσουμε θα δούμε ότι είναι 5. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι σε μια ορθή ηλεκτρολογική εγκατάσταση, εντός προδιαγραφών, θα έχουμε στον ηλεκτρολογικό μας πίνακα τα εξής: 5 φάσεις, άρα 5 ασφάλειες των 16^Α, 5 ουδετέρους και 5 γειώσεις ! Σε πολύ λίγα σπίτια ή εγκαταστάσεις γενικότερα, θα συναντήσουμε μια τέτοια αναλογία καλωδίων.

Συνήθως και για λόγους οικονομίας, αλλά και χρόνου αποπεράτωσης εργασιών, ο εγκαταστάτης πολύ κακώς, προβαίνει σε λύσεις όπως: 5 φάσεις, 1 γείωση….άντε 2 το πολύ και ουδέτερους….. τώρα αυτό ίσως σηκώνει μεγάλη κουβέντα. Κανονικά δεν θα έπρεπε να κάνουμε τέτοιες κουβέντες. Όσες οι φάσεις άλλοι τόσοι και οι ουδέτεροι θα έπρεπε να υπάρχουν.

Αν το δούμε απλοϊκά, η χρήση ουδετέρου αγωγού όσες και οι φάσεις, βοηθάει σε πάρα πολλά πράγματα τον εγκαταστάτη, όπως:

Τοποθέτηση ρελέ διαρροής όσα θέλουμε και όπου θέλουμε, στον ηλεκτρολογικό μας πίνακα ή τοποθέτηση διπολικών ασφαλειών οπότε και ευκολότερη αντιμετώπιση μελλοντικών βλαβών

Αποφυγή επιστρεφόμενων ρευμάτων σε διάφορες βλάβες διακοπής αγωγών και κυρίως του ουδετέρου και κυρίως σε τριφασικές εγκαταστάσεις Και πολλά ακόμη…

Αλλά δυστυχώς υπάρχουν πολλοί ασυνείδητοι επαγγελματίες οι οποίοι λειτουργούν ως εξής: ‘’Έλα μωρέ, ας πάρω εγώ το χρήμα τώρα, έτσι κι αλλιώς δεν υπογράφω καμιά ρήτρα με τον πελάτη για μονιμότητα! Θα πάει κάποιος άλλος και θα βγάλει αυτός άκρη’’

Και όμως, η ΥΔΕ (Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη) ή αλλιώς πιστοποιητικό ηλεκτρολογικής εγκατάστασης, είναι ρήτρα 14ετή !! Ότι συμβεί σε ένα σπίτι κατάστημα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν. Μη νομίζουμε ότι σε μας δε θα τύχει το ‘’λαχείο’’. Πολλοί άνθρωποι καθημερινά κερδίζουν ‘’λαχεία’’. Ποιος μας εγγυάται ότι αύριο δε θα το κερδίσουμε εμείς;

Είδατε προσφάτως περιστατικό στην γείτονα χώρα με 5 νεκρούς από ηλεκτροπληξία στην πισίνα; Επίσης με μια απλή αναζήτηση στο google θα δείτε καθημερινά περιστατικά ηλεκτροπληξίας. Άρα, κανείς δε μας εγγυάται ότι το επόμενο λαχείο δεν θα το ‘’κερδίσουμε’’ εμείς.

Πρέπει να μας γίνουν συνείδηση οι κανόνες, γιατί ακούω πολλούς που λένε ότι οι Ηλεκτρολόγοι είμαστε επιστήμονες. Ναι, μπορεί έτσι να είναι, αλλά αυτό πρέπει να το αποδεικνύουμε καθημερινά, με τον τρόπο εργασίας, με το υλικό που χρησιμοποιούμε, ακόμη και με τη συμπεριφορά μας.

Σε πολλές εγκαταστάσεις και αυτό κυρίως σε εγκαταστάσεις που γίνονται με καλώδια εξωτερικού τύπου (H05VV-U/ J1VV-U κλπ) θα δούμε ακόμη και τρείς γραμμές σε τρείς ασφάλειες στον πίνακα οι οποίες ξεκινούν από τον πίνακα με καλώδιο 5Χ2,5 !! Δηλαδή, τρείς φάσεις κοινός ουδέτερος και κοινή γείωση. Και αν πάρουμε τη γείωση σε τέτοια κυκλώματα λες…. πάει στην ευχή ρε παιδί μου, αλλά οι ουδέτεροι είναι εγκληματική πράξη, να μην είναι ξεχωριστοί ! Άρα, πρέπει να γίνει συνείδηση ότι με καλώδιο 5Χ μόνο τριφασικό κύκλωμα μπορούμε να λειτουργήσουμε. Το καλώδιο 5χ ΔΕΝ πρέπει να έχει καμία απολύτως άλλη χρήση. Πως εξ άλλου θα χωρίσεις ένα καλώδιο 5χ όταν στην εποχή μας το ΚΑΦΕ το ΜΑΥΡΟ και το ΓΚΡΙ είναι αγωγοί φάσεων; Άρα πως θα κάνεις διαχωρισμό με καφέ μπλέ και μαύρο γκρί για δυό γραμμές;

Άλλο ένα πράγμα που πρέπει να γίνει συνείδηση στον επαγγελματία αδειούχο εγκαταστάτη, είναι η τήρηση των χρωμάτων και η τήρηση των κανόνων.

Αν ξεφυλλίζουμε τους κανόνες (ΕΛΟΤ) μια στο τόσο, πχ: μισή ώρα την εβδομάδα, θα δούμε και θα καταλάβουμε πολύ σημαντικά πράγματα. Θα τύχει πολλές φορές να μένουμε και με το στόμα ανοιχτό !

Για λόγους οικονομίας και κακής νοοτροπίας, θα συναντήσουμε καλώδιο ΝΥΜ 3Χ1,5 κατεβατά σε διακόπτες !! Πόσο λάθος μπορεί να είναι αυτό; Πως κατεβάζεις σε διακόπτη καλώδιο Καφέ – Μπλέ – Κίτρινο; Πως κατεβάζεις επαγγελματία, σε αλέ ρετούρ κύκλωμα καλώδιο Καφέ μπλέ Κίτρινο; Για διακόπτη απλό, αλε ρετουρ ή κομμιτατέρ, θέλουμε δε θέλουμε, υπάρχει το καλώδιο 4Χ1,5 το οποίο σημαίνει Καφέ φάση, μαύρο και γκρί χρήση επιστροφών.

Τόσο πολύ παραπάνω κοστίζει ρε παιδιά, το 4Χ1,5έναντι του 3Χ1,5; Μερικά λεπτά είναι η διαφορά. Και αν σκεφτούμε και ολόκληρο έργο να πρέπει να ολοκληρώσουμε, αν υποθέσουμε ότι θα έχουμε 100 διακόπτες, θα χρειαστούμε 2 κουλούρες 4Χ1,5 αντί του εντελώς λάθος καλωδίου 3Χ1,5.

Στο 3Χ1,5 έχουμε δύο λάθος χρώματα. Στο 4Χ1,5 κανένα!!

Το γκρί είναι αγωγός φάσης εδώ και 11 χρόνια !! Συνηθίστε το !!

Μπορούμε σε καλώδιο 4Χ1,5 να χωρίσουμε 2 κυκλώματα, ή με ένα 5Χ1,5 τρία; ΌΧΙ, εκτός αν τα κυκλώματα είναι βοηθητικής χρήσης, όπως επιστροφές από ανάματα φωτισαμού πχ: σε έναν κήπο. Τρέχοντας το 5Χ1,5 ή το 5Χ2,5 περιμετρικά του κήπου και εννοείται εντός των κατάλληλων σωλήνων και κουτιών διακλάδωσης, ναι, μπορούμε να έχουμε, ένα, δύο ή και τρία ανάματα με κοινό ουδέτερο το μπλέ πάντα.

Στο 521.6 του ΕΛΟΤ αναφέρει για τον ορθό τρόπο τοποθέτησης αγωγών και πολυπολικών καλωδίων. Συγκεκριμένα λέει ξεκάθαρα ότι ”Ένα πολυπολικό καλώδιο, ένας σωλήνας ή ένα διαµέρισµα οχετού καλωδίων δεν πρέπει κατ΄αρχήν να περιλαµβάνει παρά µόνο τους αγωγούς του ιδίου κυκλώµατος. Αυτός ο κανόνας δεν ισχύει για
καλώδια τηλεπικοινωνίας, µετάδοσης ήχου ή εικόνας και µεταφοράς δεδοµένων”.

Δεν μπορούμε όμως να είναι χωρισμένα σε δύο κύρια κυκλώματα ή τρία στη χειρότερη (που το συναντούμε κι αυτό) διότι δεν έχουμε τα κατάλληλα χρώματα να γίνει ο διαχωρισμός. Πχ: δεύτερο ουδέτερο δεν μπορούμε να έχουμε σε κανένα τέτοιο καλώδιο, διότι το μπλέ είναι μόνο ένα. Το γκρί (για τους βιαστικούς) πρέπει να μπει για τα καλά στο μυαλό μας, ότι είναι αγωγός φάσης εδώ και 11 χρόνια. Πρέπει να σταματήσει αυτή η απερισκεψία κάποια στιγμή.

Πρόσφατα, σε κατάστημα το οποίο επισκέφτηκα για διάφορα ηλεκτρολογικά, βρήκα καλώδιο το οποίο ήταν 7πολικό, με χρώματα Καφέ, μαύρο, κόκκινο, άσπρο, γκρί, κίτρινο και πράσινο !! Τι είχε κάνει ο άνθρωπος; Το είχε ξεκινήσει από ένα σημείο του καταστήματος, το πέρναγε μέσα από σωλήνα ενδοδαπέδια και το μοίραζε (20 μέτρα πιο πέρα) σε διαφορετικές γραμμές. Χρησιμοποιούσε ένα ζεύγος για ένα προβολέα, άλλο ένα ζεύγος για φώτα και άλλο ένα ζεύγος για πρίζες. Τη γείωση, (δεν έχω καταλάβει ακόμη γιατί) δεν την είχε δώσει πουθενά.

Από την άλλη άκρη, ξέρετε πως τροφοδοτούσε τα κυκλώματα; Με φίς διπολικά ….αυτά των πορτατίφ….ξέρετε τα οποία έβαζε σε πολύμπριζο !!!!!

Τι θα γίνονταν, αν στο κουτί που είχε κάνει τις διακλαδώσεις, (στην άλλη άκρη) είχε συνδέσει κοινό ουδέτερο και στις τρείς γραμμές και από την άλλη πλευρά γύριζε οποιοδήποτε φις ανάποδα; Το ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ !! Δε θα μπω σε λεπτομέρειες για το πώς θα γίνονταν αυτό. Ένας τεχνικός με βασικές γνώσεις ξέρει τι θα μπορούσε να έχει συμβεί και πως !!

Θα σας πάω πολύ παλαιότερα, περίπου στο 1970 και φεύγα, προς 80 δηλαδή, τότε που υποτίθεται ότι είναι παλιά για εμάς και ότι 40 χρόνια πριν τι να έκαναν οι ηλεκτρολόγοι και με τι γνώσεις; Και όμως, σε ότι έργο της προκοπής έχω μπεί στη ζωή μου, (δε μιλώ για απλά διαμερισματάκια, που εκεί συχνά έκαναν γύρω γύρω ένα 3χ και μοίραζαν στο σύμπαν) έχω απορήσει και γω με την υπομονή των ηλεκτρολόγων, που έριχναν το 3Χ1,5 και το 3Χ2,5 το ένα δίπλα στο άλλο, αλφαδιασμένα – ζυγισμένα – χωρίς την παραμικρή τσάκιση και μάλιστα σε ποσότητες κατά δεκάδες.

Σχεδόν ποτέ δε συνάντησα 4 ή 5Χ καλώδιο και να το μοιράζουν σε διαφορετικά κυκλώματα. Δεν υπήρχε ο ΕΛΟΤ αλλά και τότε υπήρχαν κανόνες και πολλοί Ηλεκτρολόγοι τους τηρούσαν και μάλιστα τέτοιες δουλειές κοσμήματα, ακόμη τις συναντάς και τις χαίρεσαι !!

Τελοσπάντων, δε θα σας κουράσω άλλο, το θέμα είναι κάποια στιγμή να κατανοήσουμε και να τηρούμε κανόνες επάνω στο επάγγελμά μας, όποιο κι αν είναι αυτό, αλλά κυρίως του Ηλεκτρολόγου που κυριολεκτικά κρίνονται ζωές από αυτό. Να μας γίνει συνειδητό το τι πρέπει να κάνουμε και να ξέρουμε το γιατί το κάνουμε.

Οι κανόνες, (ελοτ) δεν γράφτηκαν για να μας κάνουν καψόνια κάποιοι, ούτε για να νοιώθουμε ότι παίρνουμε κάμψεις επειδή το είπε ο ένας ή ο άλλος. Οι κανόνες γράφονται κατόπιν χιλιάδων περιστατικών που έχουν συμβεί στο παρελθόν και κατόπιν πολλών ερωτήσεων και αποριών που θέτει ο επαγγελματίας και ακούγεται κατά τη διάρκεια της καριέρας του.

Οι κανόνες γράφτηκαν με τρόπο, που αν τους εφαρμόσεις ακριβώς, ΔΕΝ πρόκειται να συμβεί κανένα ατύχημα, η βλάβη, ή πυρκαγιά, ή οτιδήποτε άλλο. Ακόμη και αν συμβεί κάτι, θα είναι σε ποσοστό μηδαμηνό, μπροστά στο τι θα μπορούσε να έχει συμβεί αν δεν υπήρχαν.

Και φυσικά, οι κανόνες, έχουν κι αυτοί τα μειον τους. Αυτό με την πάροδο του χρόνου και κατόπιν πολλών συζητήσεων, πάντα διορθώνεται με ένα απλό Update των κανόνων, κάθε λίγα χρόνια.

Γι αυτό, ρωτάτε, ενημερώνεστε και κάνετε και λάθη !! Διότι χωρίς λάθη δε θα μάθουμε ποτέ. Αρκεί τα λάθη να μην αποβαίνουν μοιραία για άλλους συνανθρώπους μας.