TT vs TN σύστημα – Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα – Τι είναι προτιμότερο;

TT vs TN σύστημα – Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα – Τι είναι προτιμότερο;

Ακούμε συνέχεια … σύστημα ΤΤ …. Σύστημα ΤΝ, ουδέτερος από δω….γείωση από κει ….

και επικρατεί μία σύγχυση στον καταναλωτή ή στον νέο αναγνώστη για το τι σημαίνουν αυτά τα αρχικά.

Στο παρόν άρθρο γίνεται μια προσπάθεια να καταλάβει ο καταναλωτής όσο γίνεται πιο εύκολα το τι συμβαίνει σε αυτά τα δύο συστήματα και που μπορεί να νιώσει ότι κινδυνεύει λιγότερο αυτός και οι ηλεκτρονικές του συσκευές. Μια προσπάθεια ακόμη ώστε να κατανοήσουμε όλοι πόσο σημαντική είναι η γείωση και όλα τα σχετικά με τον αγωγό αυτόν.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε τι είναι τα συστήματα ΤΤ και ΤΝ με τα οποία συνδέεται ο καταναλωτής ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεται. Έχουμε αναφέρει επίσης ότι, ΤΝ δίκτυο είναι το σύστημα όλης της χώρας πλην του κέντρου Αττικής και των προαστίων που είναι συνδεμένοι σε σύστημα ΤΤ. Αναλυτικά ποιες περιοχές καλύπτονται από ΤΤ ή ΤΝ δείτε σε προηγούμενο άρθρο μας εδώ:  ΤΝ – ΤΤ σε ποιές περιοχές;

Κάθε δίκτυο έχει τα υπέρ και τα κατά. Πάμε να τα δούμε ένα ένα όμως και ίσως καταλάβουμε τι είναι αυτά τα συστήματα, ποιο είναι καλύτερο – προτιμότερο και γιατί.

Αρχικά,  ας δούμε τι είναι το ΤΤ και το ΤΝ

Στην Αττική, θα έχουμε παρατηρήσει τις κολώνες οι οποίες μοιράζουν το ρεύμα στους καταναλωτές. Αυτές (της χαμηλής τάσης 230-400v) θα τις συναντήσουμε σε κάθε στενό, δρόμο, λεωφόρο και κάθε σημείο της πόλης. Αν παρατηρήσετε, από αυτές τις κολώνες περνούν 4 καλώδια συν του οδοφωτισμού, συνολικά πέντε. 3 φάσεις, ο ουδέτερος και ο οδοφωτισμός.

Σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, πάλι θα δείτε 4 καλώδια συν τον οδοφωτισμό!

Πλην μερικών απόμακρων κατοικιών οι οποίες έχουν τροφοδοτηθεί με μονοφασικό ρεύμα και επειδή σε αυτό το σημείο δεν έχει ζήτηση από κάποιον καταναλωτή για τριφασικό, τότε ο ΔΕΔΔΗΕ κάνει τσιγκουνιές στα καλώδια και μας φέρνει μόνο 3! Δηλαδή Φάση, ουδέτερο και οδοφωτισμό!

Τι γίνεται λοιπόν; Ποιο είναι το ΤΤ πως θα το καταλάβω; Το μόνο που μας θυμίζει αυτό το περιβόητο ΤΤ είναι το γρήγορο μοντέλο της Audi, το οποίο αυτή τη στιγμή παράγεται στα 300 άλογα! Πού είναι αυτό το ΤΝ; Πως το αναγνωρίζουμε;

Πάμε λοιπόν…

Στην ουσία, δεν έχει καμία σχέση με τα καλώδια που τρέχουν επάνω στους στύλους αυτά τα δύο συστήματα. Είναι η σχέση όμως που μπορεί να έχει ο ουδέτερος αγωγός με τη γείωση. Γείωση; Από πού ξεφύτρωσε πάλι αυτό;

Η γείωση είναι υποχρέωση του κάθε καταναλωτή. Γείωση βάση κανονισμών, πρέπει να έχουν όλες οι κατοικίες του πλανήτη γή και μάλιστα τα τελευταία 12 περίπου χρόνια, σε νέα κτίρια (είτε σπίτια, είτε εργοστάσια) η γείωση να είναι θεμελιακή.

Άρα 4 καλώδια που μας φέρνει ο ΔΕΔΔΗΕ και ένα που έχουμε εμείς; 5!!

Όμως, στην περίπτωση της Αττικής η γείωση που φτιάχνουμε είναι μόνο για την ασφάλειά μας από ηλεκτροπληξία και είναι εντελώς ανεξάρτητη από κάθε άλλο αγωγό. Δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τα καλώδια της ΔΕΗ.

Έχει όμως σχέση με τα κουτιά του ΔΕΔΔΗΕ. Εκεί κάτω στα υπόγεια της πολυκατοικίας ή εκεί όπου συνδέεται ο πάροχος με τον καταναλωτή σε μονοκατοικίες ή καταστήματα ή παντού…. Στους μετρητές της ΔΕΗ που έχουμε συνηθίσει να λέμε, εκεί λοιπόν μπαίνει η γείωση από το έδαφος και τερματίζεται στο κουτί της ΔΕΗ σε ένα μπαράκι γείωσης. Εκεί λοιπόν καταλήγει και η γείωση από το διαμέρισμα – κατάστημα κλπ. Αυτό είναι σύστημα ΤΤ. Πιο απλά είναι η γείωση που κατασκευάζει ο καταναλωτής και αφορά την προστασία του. Ο πάροχος λοιπόν, δεν αναλαμβάνει καμία προστασία απέναντι στον καταναλωτή.

Ε και; Θα μου πείτε τώρα…. Πάμε στο ΤΝ να δούμε μια μικρή διαφορά με όλο αυτό, η οποία διαφορά κάνει και όλο το σύστημα να αλλάζει, είτε με τα θετικά του είτε με τα αρνητικά του! Γιατί τίποτε δεν είναι τέλειο.

Στην παρακάτω φώτο βλέπουμε σε δίκτυο ΤΝ μονοφασική δυνατότητα! Δηλαδή, ο πάροχος μας φέρνει Φάση, ουδέτερο και δημοτικό φωτισμό! Σπάνια θα συναντήσουμε τέτοια παροχή, είναι σε απομακρυσμένα σημεία όπου δεν έχει ζητήσει κάποιος τριφασικό ρεύμα.

Η μοναδική διαφορά με ότι διαβάσατε ως τώρα είναι ότι για να γίνει ένα σύστημα ΤΝ ένα κομματάκι καλώδιο 20 πόντους φτιάχνει ή ….χαλάει τα πράγματα, μιλάμε απο την εσωτερική εγκατάσταση μέχρι ΚΑΙ το μετρητή του ΔΕΔΔΗΕ!

Και στις δύο περιπτώσεις, ο ΔΕΔΔΗΕ μπαίνει στο κουτί του μετρητή με 4 καλώδια (αν τριφασικό και με 2 αν μονοφασικό). Τα 3 τοποθετούνται στις ασφάλειες και από εκεί στο μετρητή και από το μετρητή πάνε με την παροχή που έχει τραβήξει ο ηλεκτρολόγος μας ως το διαμέρισμα.

Το ίδιο και το τέτραρτο (ή δεύτερο στη μονοφασική περίπτωση) καλώδιο, ο Ουδέτερος. Από την κολώνα, μπαίνει στο μετρητή και βιδώνεται κατ ευθείαν στο μετρητή και από εκεί στο διαμέρισμα.

Στην περίπτωση ΤΝ όμως, ενώ μπαίνει στο κουτί του μετρητή, πάει πρώτα στο μπαράκι της γείωσης που αναφέραμε πιο πάνω και έται ενώνεται με τη γείωση πριν βιδωθεί στο μετρητή!! Από το μπαράκι, ξεκινά ένα κομμάτι καλώδιο πάει στο μετρητή και από εκεί στον πίνακά μαααααας!!

Όοοοοολη αυτή η ιστορία λοιπόν για ένα κομματάκι καλώδιο 20 …. Βαριά 25 πόντους!! Αυτό το κομματάκι έχει πολλά θετικά αποτελέσματα, αλλά έχει και αρνητικά! Για να δούμε…

Εκτός από το …κομματάκι καλώδιο, σε δίκτυο ΤΝ ο ΔΕΔΔΗΕ γειώνει αν όχι όλες, κολόνα παρά κολόνα τον ουδέτερο αγωγό. Και αυτό για να μας παρέχει προστασία περισσότερη. Εξ άλλου στο ΤΝ ο ουδέτερος είναι και αγωγός προστασίας ταυτόχρονα από τη στιγμή που γειώνεται κάθε λίγο.

Παρακάτω όμως θα διαβάσετε πιο αναλυτικά και θα δείτε διάφορες φώτο ώστε να γίνει πιο κατανοητό!

TT vs TN

Τι συμβαίνει ανά περίπτωση…

Α) Διακοπής ουδετέρου (Λόγω βλάβης στο δίκτυο της ΔΕΗ)

ΤΤ δεν έχουμε καμία επαφή της γείωσης με τους αγωγούς του ΔΕΔΔΗΕ. Αυτό σημαίνει ότι σε μια διακοπή του ουδέτερου αγωγού σε κολώνα του ΔΕΔΔΗΕ ή στο μετρητή….

 

1) Αν έχουμε τριφασικό ρεύμα …κλαύτα Χαράλαμπε. Θα μαζεύουμε υπολογιστές, τηλεοράσεις, ψυγεία, κλιματιστικά και πολλές άλλες συσκευές οι οποίες στην καλύτερη θα καταλήξουν στον κάδο ανακύκλωσης ηλεκτρονικών συσκευών. Αυτό γιατί οι συσκευές θα αποκτήσουν πολική τάση 400V λόγω  της επιστροφής των ρευμάτων  του κομμένου ουδετέρου, από το ένα κύκλωμα στο άλλο (εντός του ηλεκτρολογικού πίνακα αυτή η ‘’διαδικασία’’ του ρεύματος)!!

2) Αν έχουμε μονοφασικό ρεύμα τότε … πάλι τα ίδια! Θα δούμε ρεύματα (θα καταλάβουμε μάλλον) να επιστρέφουν από τον ουδέτερο στον πίνακα οπότε θα υπάρχει και πάλι θέμα εκτόξευσης των συσκευών μας!

3) Με τη γείωση, αν καλή τότε είμαστε και μεις καλά!! Αν κακή, έτσι κι αλλιώς κινδυνεύουμε για ηλεκτροπληξία. Δεν έχει όμως και πολύ σημασία στην περίπτωση ΤΤ, το αν η γείωση είναι καλή ή κακή, αφού είναι εντελώς ανεξάρτητη από το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και ο μόνος λόγος (και κυριότερος φυσικά) της ύπαρξής της είναι να μας προστατεύσει από ηλεκτροπληξίες σε περιπτώσεις διαρροών.

TN έχουμε είπαμε την επαφή στο μπαράκι, του ουδέτερου με τον αγωγό της γείωσης και τις γειώσεις του ουδέτερου στις κολόνες του ΔΕΔΔΗΕ ….

Αυτό σημαίνει ότι:

1) Αν η γείωση είναι καλή, δε θα καταλάβουμε ότι έχει κοπεί ο ουδέτερος της ΔΕΗ και όλη μας η εγκατάσταση θα λειτουργεί μέσω της γείωσής μας. Άρα; Δεν καίγεται καμία συσκευή και όλα καλά και όμορφα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η γείωσή μας, κάνει (εν μέρει) τη δουλειά του ουδετέρου, οπότε κλείνει κύκλωμα το ρεύμα και τα ηλεκτρικά μας λειτουργούν! Είτε σε μονοφασική περίπτωση, είτε σε τριφασική.

2) Αν η γείωση ΔΕΝ είναι καλή, τότε θα παρατηρήσουμε πτώση τάσης στην εγκατάστασή μας. Αυτή η πτώση θα γίνεται πιο αισθητή, όσο περισσότερες καταναλώσεις έχουμε σε λειτουργία. Έχετε παρατηρήσει σίγουρα, όσοι διαβάζετε από επαρχία, ότι πολλές φορές ανάβοντας το θερμοσίφωνα πέφτει πολύ η ένταση του φωτισμού! Ή ακόμη και να γονατίζει το ψυγείο ή ακόμη και να σβήνουν κάποιες συσκευές! Αυτό σημαίνει ότι η γείωση δεν μπορεί να βαστήξει όλο το φορτίο της εγκατάστασης και ότι ο ουδετεράκος είναι προβληματικός σε κάποιο σημείο!

Σε ποια από τις δύο παραπάνω περιπτώσεις κινδυνεύει ο άνθρωπος από ηλεκτροπληξία περισσότερο; 

Διαβάστε στον παρακάτω σύνδεσμο γιατί σε δίκτυα ΤΝ μας χτυπάει συχνότερα το ρεύμα; Βλάβη ουδέτερου

Σε δίκτυο ΤΤ δεν έχουμε τέτοιο θέμα γιατί δεν υπάρχει η μέθοδος της ουδετέρωσης στο μετρητή. Οπότε στα μεταλλικά μέρη μιας εγκατάστασης (σε περίπτωση κακής γείωσης) δε θα επιστρέψει ρεύμα (διαφορά δυναμικού) από τον ουδέτερο μέσω του αγωγού της γείωσης της ΕΗΕ (Εσωτερικής Ηλεκτρικής Εγκατάστασης)

Όμως, σε δίκτυο ΤΤ θα έχουμε περισσότερες κατεστραμένες συσκευές, αν η βλάβη του ουδέτερου δημιουργηθεί σε κάποια κολόνα. Γιατί όπως είπαμε ο ουδέτερος δεν γειώνεται στις κολόνες οπότε θα επιστρέψει σε περισσότερα σπίτια ρεύμα μέσω του ουδέτερου!!

Σε ΤΝ είπαμε ότι θα επιστρέψει ρεύμα μέσω του οδέτερου, αλλά λόγω του κόμβου στο μετρητή, αν έχουμε καλή γείωση θα οδηγούνται τα ρεύματα στο έδαφος πριν φτάσουν στα μεταλλικά μέρη της εγκατάστασης. Ή τουλάχιστον θα φτάσουν αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό, εξαρτάται πάντα από την τιμή αντίστασης της γείωσης. Αν η γείωση είναι κάκιστη και έχουμε διακοπή ουδέτερου….την κάτσαμε αν ακουμπήσουμε ψυγείο….μπάνιο….ηλ. κουζίνα κλπ συσκευές!!

Β) Διακοπή ουδέτερου με διπολικούς ή τετραπολικούς διακόπτες

ΤΤ

Σε ΤΤ σύστημα πρέπει να κόβουμε και ουδέτερο στις παροχές. Δηλαδή σε μια παροχή πίνακα ή υποπίνακα, επιβάλλεται η διακοπή ουδέτερου με χρήση διπολικού σε μονοφασική ή τετραπολικού σε τριφασική παροχή. Γιατί γίνεται αυτό; Σε περίπτωση διακοπής ουδέτερου από το δίκτυο, έχουμε μόνιμα τάση στον ουδέτερο (μέχρι να επισκευαστεί η βλάβη). Οπότε με διακοπή από ένα διπολικό διακόπτη σταματά το ρεύμα εκεί και δεν επιστρέφει στο δίκτυο μέχρι το σημείο που κόπηκε, όπως και δεν ”εισχωρεί” στον δικό μας πίνακα ρεύμα από το γείτονα, το οποίο σε περίπτωση μονοπολικού γενικού, αν και κατεβασμένος, τα ρεύματα από το γείτονα θα έρχονταν μέσω του κομμένου ουδέτερου στην εγκατάστασή μας.

ΤΝ

Μπορούμε να ΜΗ διακόπτουμε τον ουδέτερο. Άρα μικρότερο κόστος (αν και δε θα στεκόμουν στο κόστος) υλικών σε ένα ηλεκτρολογικό πίνακα, καθώς το σημαντικότερο, έχουμε μεγαλύτερη ασφάλεια εφόσον η γείωσή μας είναι καλή και τα ρεύματα πρέπει να επιστρέφουν στη γή μέσω του κόμβου ουδέτερου του μετρητή. Άρα προτιμότερο (κατά την άποψή μου) να μη βάζουμε διπολικό (σε μονοφασική παροχή) και τετραπολικό (σε τριφασική) σε συστήματα ΤΝ. Όμως αν η γείωση κακή; Τότε μόνο ένας διπολικός ή τετραπολικός διακόπτης θα έκανε πιο ασφαλή δουλειά!

Κατά την ταπεινή μου πάλι άποψη, μόνο σε περίπτωση διακόπτη χειρισμού σε σύστημα ΤΝ δεν θα χρησιμοποιούσα 2πολικό ή τετραπολικό διακόπτη σε μηχανήματα όπως κινητήρες!

Τελικά γιατί γειώνεται ο ουδέτερος κολόνα παρά κολώνα; ή τελοσπάντων ανά κάποιες κολόνες; 

Αυτό γίνεται κυρίως για προστασία των εγκαταστάσεων αλλά και των ανθρώπων, διότι σε περιπτώσεις διακοπής του ουδέτερου οι ζημιές χωρίς αυτές τις γειώσεις θα ήταν τεράστιες, ανάλογα σε ποιό σημείο από το μετασχηματιστή θα γίνονταν η διακοπή!

Από τι ”πάσχουν τα δίκτυα ΤΝ τα τελευταία χρόνια; 

Φυσικά από τον αυξημένο αριθμό κλοπών του αγωγού της γείωσης από ανεγκέφαλους κλέφτες, οι οποίοι για μερικά ευρώ πουλώντας το χαλκό, θέτουν σε κίνδυνο τις εγκαταστάσεις σας αλλά ακόμη και την ίδια σας τη ζωή!! Γι αυτό, όταν παρατηρείτε κάτι τέτοιο, να ειδοποιείτε αμέσως την αστυνομία!

Τελικά τι πρέπει να αποφασίσει ο καταναλωτής ή ο ηλεκτρολόγος;

Τελικά είναι αυτό που λένε: πιασ τ αυγό και κούρευτο!! Μη το ένα, ναι στο άλλο, όχι αυτό γιατί έτσι, ναι αλλά αν έτσι………. και γίνεται το μπέρδεμα της αρκούδας!!

Κατά την ταπεινή μου άποψη, το μοναδικό εργαλείο, που δε κοστίζει και πολύ και είναι πανεύκολο στην τοποθέτηση και σταματάμε να ασχολούμαστε και να τραβάμε τα μαλλιά μας για να καταλάβουμε τι είναι καλό και τι όχι ΚΑΙ στις δύο περιπτώσεις είναι: Ο Επιτηρητής Τάσης, ο οποίος να είναι και επιτηρητής ουδέτερου όχι μόνο φάσεων! Άρα, με το που αντιληφθεί κομμένο ουδέτερο, όπου και να χει κοπεί αυτός, ούτε καν που θα μας ενδιαφέρει!! ο Επιτηρητής θα κάνει τη δουλειά του ΚΑΝΟΝΙΚΑ!

Ένα εργαλείο που θα μας γλυτώσει από το ασυντήρητο και απαρχαιωμένο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ.

Δεν έχουμε κανέναν ανάγκη, με σωστή γείωση, ρελέ διαρροής και επιτηρητή τάσης και ουδέτερου!

Έχουμε πει ότι συχνό φαινόμενο διακοπής ουδέτερου ή κακοσφιγμένου ουδέτερου είναι η πτώση τάσης στην ΕΗΕ, οπότε και σ αυτή την περίπτωση ο επιτηρητής θα μας σώσει από τον αργό θάνατο των συσκευών μας! Δηλαδή ενώ όλα στο σπίτι μας βλέπουμε ότι λειτουργούν κανονικά, αυτά ΔΕΝ λειτουργούν κανονικά! Διότι αν η τάση βρίσκεται σε επίπεδα κάτω των 210Volt οι συσκευές μας αργοπεθαίνουν! Αρχίζουν τα ηλεκτρονικά τους κυκλώματα και ζορίζονται (ανεβάζουν θερμοκρασίες πέραν των επιτρεπτών) και μέρα με τη μέρα φτάνουν στο τέμρα της ζωής τους! Ειδικά αν η τάση πέφτει κάτω από τα 200V εκεί τα ψωμιά της 50 ιντσών κυρτής τηλεορασάρας που την πληρώσαμε 4000 ευρώ, λιγοστεύουν και πάει για φούντο!

Είναι σα να βάζεις δύο ανθρώπους με ακριβώς τις ίδιες δυνάμεις, ο ένας  να περπατάει σε ίσιο δρόμο με 5χλμ/ ώρα (230vlot) και τον άλλον να τον έχεις να ανεβαίνει τον Όλυμπο με 5χλμ/ώρα (180Volt). Όλο αυτό τους λέμε ότι θα το κάνουν για 2 ώρες. Ο πρώτος θα τα καταφέρει ενώ ο δεύτερος θα πάθει ανακοπή στα 20 λεπτά άντε βαριά μισή ώρα !!

Και κλείνοντας το άρθρο να κάνω και το δικηγόρο του διαβόλου λίγο; Μήπως σε συστήματα ΤΝ θα ήταν εύλογο να κόβεται και ο αγωγός της γείωσης σε περίπτωση διακοπής ουδέτερου; Δηλαδή μέσω του επιτηρητή να κόβονται και οι 5 αγωγοί της παροχής μας ώστε τίποτα να μην περνάει στην Εσωτερική Ηλεκτρική Εγκατάσταση; Βέβαια η γείωση δε πρέπει να βασίζεται σε κανένα εξάρτημα διότι αυτό κάποια στιγμή μπορεί να μπλοκάρει με αποτέλεσμα τη διακοπή της ενώ δε συμβαίνει κάτι με το ΔΕΔΔΗΕ….

 

Shares