Ηλεκτρολογικές Εγκαταστάσεις Αντιεκρηκτικού τύπου
Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις σε
κτίρια τα οποία παράγονται υλικά επικίνδυνα (Εκρηκτικό περιβάλλον), πως είναι κατασκευασμένες ; Θα μπορούσε κάποιος εύκολα να πιστέψει βλέποντάς τες, ότι βλέπει μια υδραυλική εγκατάσταση καθώς το υλικό διέλευσης καλωδίων αλλά και ο τρόπος κατασκευής μοιάζει πάρα πολύ.
Δείτε στις φωτό παρακάτω, μια ανιεκρηκτικού τύπου ηλεκτρική εγκατάσταση…
Αν οι προδιαγραφές οι νόμοι και οι κανονισμοί είναι διαφορετικοί; Αν μπορεί οποιοσδήποτε να κατασκευάσει χωρίς εμπειρία μια τέτοια εγκατάσταση; Θα μου πεις ο πρώτος που κατασκεύασε τέτοια έργα, ήξερε; Όχι, γι αυτό πάντοτε τα πρώτα ατυχήματα βοήθησαν να φτιαχτούν κάποιοι κανονισμοί και κάποια υλικά που θα περιορίσουν στο ελάχιστο έως το καθόλου, την πιθανότητα ενός βραχυκυκλώματος σε ένα χώρο πχ όπως ένα διυλιστήριο ή ένας χώρος με καύσιμα, ή πρατήριο καυσίμων κλπ
Εκρηκτικό περιβάλλον (επικίνδυνοι χώροι – εύφλεκτα υλικά κλπ)
Εκρηκτικό περιβάλλον εννοούμε όπου υπάρχει κίνδυνος έκρηξης λόγω μείγματος εύφλεκτου αερίου, ατμού και σκόνης με αέρα. Σε τέτοιες περιοχές πρέπει να εξαλείψουμε τις πηγές ανάφλεξης, επιφάνειες θερμές ή στατικού ηλεκτρισμού οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν ανάφλεξη στα παραπάνω μείγματα. Όπου χρησιμοποιούνται ηλεκτρικές συσκευές, ηλεκτρικά μηχανήματα (κινητήρες, αντλίες, γεννήτριες κ.α) στις παραπάνω περιοχές θα πρέπει η σχεδίαση και η κατασκευή τους να είναι τέτοια ώστε να αποτρέψουν την δημιουργία κάποιας ανάφλεξης. Δείτε το παρακάτω βίντεο λίγων δευτερολέπτων τι μπορεί να συμβεί …
Τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε επικίνδυνες εγκαταστάσεις θα πρέπει να ελέγχονται και να εγκριθούν από κάποιο ανεξάρτητο και εξουσιοδοτημένο εργαστήριο. Όσο αφορά το σχεδιασμό και τις εγκατάστασης αντιεκρηκτικού τύπου θα πρέπει να γίνονται από εξειδικευμένα συνεργεία. Δείτε ορισμένα υλικά για εγκαταστάσεις ανιεκρηκτικού τύπου…
Φανταστείτε σε κρίσιμους χώρους όπως: Διυλιστήρια, μηχανοστάσια πλοίων, χώροι χημικών ή εύφλεκτων υλικών, εργοστάσια ή χώροι κατασκευής επικίνδυνων υλικών, να κατασκευάζονταν τα ηλεκτρολογικά με τον κλασικό τρόπο, καλώδια επάνω σε σχάρα καλωδίων σκέτα, καλώδια μέσα σε κανάλι, ή εμφανή γενικότερα, κλασικές πρίζες που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε ή φωτιστικά. Και κάποια στιγμή να χτυπηθεί ένα καλώδιο, με κάποιο αιχμηρό αντικείμενο ή λόγω κάποιας εργασίας γενικότερα στο χώρο και από ένα καλωδιάκι ή μια μπαλαντέζα γίνει …. ολοκαύτωμα !!!
Οπότε οι Ηλεκτρολογικές Εγκαταστάσεις Αντιεκρηκτικού τύπου δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τις ΕΗΕ (Εσωτερικές ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις) , ούτε στο υλικό που θα χρησιμοποιηθεί, αλλά ούτε και στον τρόπο κατασκευής. Ειδικά στον τρόπο κατασκευής απαιτείται χρόνος πολύ περισσότερος από μια ΕΗΕ, πολύ μεγαλύτερη προσοχή και υπευθυνότητα και η τήρηση και του πιο μικρού κανόνα στο έπακρο!! Ακόμη και από στατικό ηλεκτρισμό μπορεί να επέλθει το μοιραίο.
Φωτιστικό αντιεκρηκτικού τύπου…
Παρακάτω λοιπόν θα δούμε αρκετά πράγματα ώστε να πάρουμε μια ιδέα κανονισμών, τρόπου και υλικών τέτοιων εγκαταστάσεων:
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ
· Ζώνη 0 (αέρια) : Μια περιοχή στην οποία εύφλεκτα μείγματα υπάρχουν μόνιμα ή για μεγάλα διαστήματα.
· Ζώνη 20 (σκόνη): Μια περιοχή στην οποία εύφλεκτα μείγματα υπάρχουν μόνιμα ή για μεγάλα διαστήματα.
· Ζώνη 1 (αέρια): Μια περιοχή στην οποία εύφλεκτα μείγματα είναι δυνατόν να υπάρξουν σε κανονική λειτουργία.
· Ζώνη 21 (σκόνη):Μια περιοχή στην οποία εύφλεκτα μείγματα είναι δυνατόν να υπάρξουν σε κανονική λειτουργία.
· Ζώνη 2 (αέρια): Μια περιοχή στην οποία εύφλεκτα μείγματα μπορούν να υπάρξουν μόνον σε ασύνηθες συνθήκες και για μικρά διαστήματα.
· Ζώνη 22 (σκόνη):Μια περιοχή στην οποία εύφλεκτα μείγματα μπορούν να υπάρξουν μόνον σε ασύνηθες συνθήκες και για μικρά διαστήματα.
Φις αντιεκρηκτικού τύπου…
ΟΜΑΔΕΣ ΑΕΡΙΩΝ
Χωρίζονται σε δυο ομάδες αέριων:
Ομάδα Ι: Αφορά υπόγεια ορυχεία όπου συναντούμε μεθάνιο και σκόνη άνθρακα.
Ομάδα ΙΙ: Αφορά αέρια σε επίγειες εγκαταστάσεις. Υπάρχουν διάφορες κατηγόριες ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητας κάθε αερίου. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω αέρια: Μεθάνιο, Ασετιλίνη, Υδρογόνο, Αιθυλένιο, Προπάνιο, κ.α)
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Οι επιφάνειες όπου είναι ζεστές μπορούν να προκαλέσουν ανάφλεξη σε εύφλεκτα μείγματα αέριων. Έτσι λοιπόν οι ηλεκτρικές συσκευές ή τα ηλεκτρικά μηχανήματα που είναι εγκατεστημένα σε περιοχές επικίνδυνες χωρίζονται σε κατηγόριες ανάλογα με τη θερμοκρασία που αναπτύσσουν στην επιφάνεια τους όταν είναι σε λειτουργία.
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ
ΚΑΤΑ EN/IEC |
ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ
ΣΕ ΒΑΘΜΟΥΣ ΚΕΛΣΙΟΥ |
| T1 | 450 |
| T2 | 300 / 280 / 260 / 230 / 215 |
| T3 | 200 / 180 / 165 / 160 |
| T4 | 135 / 120 |
| T5 | 100 |
| T6 | 85 |
ΤΥΠΟΙ ΑΝΤΙΕΚΡΗΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
| ΤΥΠΟΣ ΑΝΤΙΕΚΡΗΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ | ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΝ
|
IEC |
| Flamepoof enclosure Τα ηλεκτρικά μέρη τοποθετούνται σε κιβώτιο ανθεκτικό ώστε να αποτρέπεται η επέκταση εσωτερικής ανάφλεξης στο περιβάλλον. | Ζώνη 1&2 ΕΕxd EN 50018 | Ζώνη 1&2 Εxd IEC60079-1 |
| Increased Safety Τα ηλεκτρικά μέρη κατασκευάζονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποκλείεται η δημιουργία σπινθήρων ή θερμών επιφανειών ικανών να προκαλέσουν ανάφλεξη στην εύφλεκτη ατμόσφαιρα. | Ζώνη 1&2 ΕΕxe EN 50019 | Ζώνη 1&2 Εxi IEC60079-7 |
| Intrinsic Safety Μια τεχνική κατά την οποία η ηλεκτρική ενέργεια στην ηλεκτρική συσκεύη ελέγχεται και περιορίζεται ώστε να μην δημιουργηθεί ανάφλεξη. | Ζώνη 0,1&2 ΕΕxi EN 50020 | Ζώνη 1&2 Εxi IEC60079-11 |
| Purged and pressurised Εφόσον πρώτα αφαιρεθεί απο την ηλεκτρική συσκευή η επικίνδυνη ουσία ,μετά συμπιέζεται ώστε να αποφευχθεί η είσοδος της περιβάλλουσας εύφλεκτης ατμόσφαιρας. | Ζώνη 1&2 ΕΕxp EN 50016 | Ζώνη 1&2 Εxi IEC60079-2 |
| Encapsulation Τα ηλεκτρικά μέρη εγκιβωτίζονται σε κατάλληλο υλικό ώστε να αποφευχθεί η επαφή με την περιβάλλουσα εύφλεκτη ατμόσφαιρα. | Ζώνη 1&2 ΕΕxm EN 50028 | Ζώνη 1&2 Εxm IEC60079-18 |
| Oil Immersion Τα ηλεκτρικά μέρη τοποθετούνται σε λάδι ώστε να αποκλείεται η δημιουργία σπινθήρων ή θερμών επιφανειών ικανών να προκαλέσουν ανάφλεξη στην εύφλεκτη ατμόσφαιρα. | Ζώνη 1&2 ΕΕxo EN 50015 | Ζώνη 1&2 Εxo IEC60079-6 |
| Power filling Τα ηλεκτρικά μέρη περιβάλλονται από λεπτή πούδρα κατά τρόπο ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία σπινθήρων ή θερμών επιφανειών ικανών να προκαλέσουν ανάφλεξη στην εύφλεκτη ατμόσφαιρα. | Ζώνη 1&2 ΕΕxq EN 50017 | Ζώνη 1&2 Εxq IEC60079-5 |
| No Sparking Οι ηλεκτρικές επαφές σφραγίζονται ωστέ να μην έρχονται σε επαφή με την εύφλεκτη ατμόσφαιρα. Δεν δημιουργούνται θερμές επιφάνειες. | Ζώνη 2 ΕΕxn EN 50021 | Ζώνη 2 Εxq IEC60079-15 |
Κουτιά αντιεκρηκτικού τύπου…
ΕΠΙΛΟΓΗ, ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ (ΕΥΦΛΕΚΤΟ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
Στο παρακάτω πίνακα υπάρχουν λεπτομέρειες των προϋποθέσεων και απαιτήσεων που πρέπει να πληρούνται σχετικά με την χρήση ηλεκτρικών συσκεύων σε εκρηκτικό περιβάλλον.
| ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΡΟΤΥΠΑ | |
| ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΙΝΩΝ
ΠΕΡΙΟΧΩΝ-ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ |
IEC 60079-14
IEC 60079-10 IEC 60079-1 |
| Προστασία Exd “flamerpoof” | IEC 60079-14 |
| Προστασία Exi “Intrinsically safe” | IEC 60079-14 |
| Προστασία Exe “Increased safety” | IEC 60079-14 |
| Προστασία Exp “Pressurised” | IEC 60079-14 |
| Προστασία Exn “Non sparking” | IEC 60079-14 |
Ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός αντιεκρηκτικού τύπου πρέπει να συντηρείται από εξειδικευμένο προσωπικό σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Και φυσικά όπως και σε άλλες εγκαταστάσεις και υλικά, έτσι και στις αντιεκρηκτικού τύπου έχουμε πιστοποιήσεις, που εδώ όμως είναι πιο εξειδικευμένα τα πράγματα. Για να πάρουμε μια ιδέα μπορούμε να ανατρέξουμε στον παρακάτω οργανισμό καθώς επίσης να ρίξουμε μια ματιά στο αρχείο PDF εδώ.
Δείτε παρακάτω μερικά φωτιστικά αντιεκρηκτικού τύπου…
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΤΕΧ
Όλες οι ηλεκτρολογικές συσκευές που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε επικίνδυνο περιβάλλον πρέπει να είναι πιστοποιημένες από εξουσιοδοτημένο οργανισμό. Ο κατασκευαστής υποβάλει δείγμα και σχέδια του συγκεκριμένου υλικού προς έγκριση. Μετά από έλεγχο και βάση των προτύπων ο αρμόδιος οργανισμός εκδίδει Πιστοποιητικό. Ο κατασκευαστής αναφέρεται σε αυτό το πιστοποιητικό για κάθε υλικό που θέτει σε κυκλοφορία για συγκεκριμένη χρήση.
Με την πιστοποίηση ΑΤΕΧ ελέγχονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται για υλικά που προορίζονται για χρήση σε εύφλεκτες ατμόσφαιρες, αναφέροντας τα σχετικά πρότυπα στην κάθε περίπτωση.
Παρακάτω, Πίνακες αντιεκρηκτικού τύπου…
ΣΗΜΑΝΣΗ
· Ex : Αντιεκρηκτικού τύπου σύμφωνα με το ΑΤΕΧ
· ΙΙ : Κατηγορία αερίων (Επιφανείας)
· 2: Συσκευή κατηγορίας 2,καταλληλη για ζώνη 1.
· G: Κατάλληλο για ατμόσφαιρες με εύφλεκτα αέρια.
Η πιστοποίηση CE μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν και εφ’οσον το υλικό είναι πιστοποιημένο κατά ΑΤΕΧ. Η σχετική πιστοποίηση ΑΤΕΧ καθώς και ο οργανισμός που την έκδωσε επίσης αναφέρεται.
ΕΕx : Πιστοποιητικό για συσκευή αντιεκρηκτικού τύπου σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα.
· d,e: Τύποι αντιεκρηκτικής προστασίας που χρησιμοποιούνται
· ΙΙ: Κύρια κατηγορία αερίων
· C: Κλάση (υποκατηγορία αερίου)
· Τ4: Κατηγορία θερμοκρασίας επιφανείας
Ευχαριστούμε που διαβάσατε το άρθρο μας
