Lumen-Lux-Candela
Για πολλούς από σας
οι λέξεις: λούξ (lux), λούμεν (lumen), και καντέλα (candela) δεν θα λένε απολύτως τίποτα
Είναι όμως πολύ σημαντικά κριτήρια στην αγορά που πρόκειται να πραγματοποιήσετε… αυτή των λαμπτήρων, ώστε να έχετε μια εικόνα της απόδοσης τους. Το επιθυμητό αποτέλεσμα κάθε φωτεινής πηγής είναι η φωτεινή ροή (lumen) και όχι η ηλεκτρική ισχύς (Watt) που απαιτείται για να την παράγει!
Οι μονάδες λούμεν (lumen:lm) μετράνε την φωτεινή ροή (luminous flux) που παράγει μια φωτεινή πηγή και θα λέγαμε ότι είναι η πιο βασική πληροφορία που πρέπει να γνωρίζει κάποιος για τον λαμπτήρα που πρόκειται να αγοράσει, γιατί αποτελεί τον πιο εύκολο τρόπο αναγνώρισης της πραγματικής φωτεινής ισχύος ενός λαμπτήρα και μπορεί να αποδώσει το πόσο «δυνατό» θα είναι το φως του συγκεκριμένου λαμπτήρα, ανεξάρτητα από το είδος του και από τη θέση στην οποία θα τοποθετηθεί. Με λίγα λόγια ένας συμβατικός λαμπτήρας 40W και περίπου 500 lumen, μπορεί να αντικατασταθεί, στην ίδια θέση, από λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας των 8 W και 496 lumen.
Η μονάδα λούξ (lux:lx) μετράει την φωτεινότητα (illuminance), δηλαδή την φωτεινή ροή που προσπίπτει σε μία συγκεκριμένη επιφάνεια, μακριά από μία φωτεινή πηγή. Η τιμή αυτή επηρεάζεται από τη συχνότητα της ακτινοβολίας και την απόσταση από την πηγή. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση από τη φωτεινή πηγή, τόσο μικρότερη θα είναι η φωτεινότητα.
Η μονάδα lux αντιπροσωπεύει τα lumens ανά τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας (lumen/m2) και χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την απαραίτητη φωτεινή ροή στο φωτιζόμενο σημείο, ανάλογα με το είδος της απαιτούμενης εργασίας. Παρακάτω φαίνονται τυπικές τιμές lux για καθημερινές εργασίες και χώρους:
Activity
|
Ενέργεια/Χώρος |
Φωτεινότητα στην επιφάνεια εργασίας (σε lux) |
|
Σκοτεινός δημόσιος χώρος |
20-50 |
|
Δυνατότητα εύκολου προσανατολισμού σε χώρο για επίσκεψη μικρής διάρκειας |
50-100 |
|
Χώροι εργασίας με όχι συχνή εργασία (αποθήκες) |
100-150 |
|
Οικία – σκάλες, livingroom, χώλ, υπνοδωμάτιο |
80-200 |
|
Οικία – σιδέρωμα |
200 |
|
Εργασιακοί χώροι, Τάξεις σχολείου |
250 |
|
Οικία – διάβασμα (για διασκέδαση) |
325 |
|
Οικία – γράψιμο |
350 |
|
Οικία – μαγείρεμα |
375 |
|
Χώροι γραφείων, Εργασία σε PC, Βιβλιοθήκη, ShowRoom, Εργαστήρια |
300-500 |
|
SuperMarkets, Μηχανουργεία, Ανοικτοί χώροι γραφείων |
750 |
|
Σχεδιαστική εργασία, Έλεγχος ποιότητας, Συννεφιασμένη ημέρα |
1.000 |
|
Σχεδιαστήριο, Λεπτομερής μηχανική εργασία (π.χ. κατασκευή ρολογιών) |
1.500-2.000 |
|
Ενέργειες που απαιτούν οπτική εγρήγορση με χαμηλή αντίθεση και για παρατεταμένη διάρκεια |
2.000-5.000 |
|
Καθαρή ημέρα – λιακάδα |
10.000-25.000 |
Η διαφορά ανάμεσα σε lux και σε lumen είναι ότι το lux λαμβάνει υπόψη την επιφάνεια στην οποία προσπίπτει η φωτεινή ροή.
Υπάρχει άλλη μία σχετική μονάδα μέτρησης: Η καντέλα (candela:cd). Αυτή είναι η ένταση φωτεινής πηγής, που σε απόσταση ενός μέτρου από αυτήν παράγει φωτεινότητα ενός lumen/m2 (δηλ. ενός lux), ή αλλιώς η φωτεινή ένταση, σε μία δεδομένη κατεύθυνση, μίας πηγής που εκπέμπει μονοχρωματική ακτινοβολία με συχνότητα 540Χ1012 Ηz και έχει ένταση ακτινοβολίας στην κατεύθυνση αυτή, ίση με 1/683 Watt ανά στερακτίνιο.
Αν η φωτεινή πηγή εκπέμπει ομοιόμορφα προς όλες τις κατευθύνσεις, τότε η φωτεινή ροή (που μετράται σε lumens) μπορεί να βρεθεί από την φωτεινή ένταση (που μετράται σε candelas) πολλαπλασιάζοντας επί 4π: δηλαδή μια ομοιόμορφη φωτεινή πηγή με ένταση 1 candela εκπέμπει στο χώρο φωτεινή ροή 12.6 lumens.
Αλλάζοντας την γωνία εκπομπής (ή θέασης : view angle) σε ένα λαμπτήρα, θα αλλάξει η φωτεινή ένταση (σε cd), αλλά όχι η φωτεινή ροή (σε lm)
Από την ένταση σε candelas μπορούμε να βρούμε την αντίστοιχη σε lumen, αν γνωρίζουμε την γωνία ακτινοβολίας και ακολουθήσουμε τον παρακάτω πίνακα:
|
Γωνία ακτινοβολίας |
Διαιρούμε με |
| 5° | 167.2 |
| 10° | 41.82 |
| 15° | 18.50 |
| 20° | 10.48 |
| 25° | 6.714 |
| 30° | 4.671 |
| 35° | 3.439 |
| 40° | 2.639 |
| 45° | 2.091 |
| 50° | 1.699 |
| 55° | 1.409 |
| 60° | 1.188 |
| 65° | 1.016 |
| 70° | 0.8800 |
| 75° | 0.7702 |
| 80° | 0.6803 |
| 85° | 0.6058 |
| 90° | 0.5434 |
| 95° | 0.4906 |
| 100° | 0.4455 |
| 105° | 0.4068 |
| 110° | 0.3732 |
| 115° | 0.3440 |
| 120° | 0.3183 |
- Παράδειγμα: Μια λάμπα με ένταση 600 cd με γωνία 35°, έχει φωτεινή ροή περίπου 600/3.44 = 174 lumens.
Τέλος, ένα ενδιαφέρον μέγεθος είναι η θερμοκρασία λευκού χρώματος. Λόγω διαφορετικών υλικών, οι λαμπτήρες εκπέμπουν φώς διαφορετικού χρώματος. Αυτό μετράται με τη θερμοκρασία λευκού σε βαθμούς Kelvin και πρακτικά δείχνει πόσο θερμό (προς το κίτρινο) ή ψυχρό (προς το μπλε) είναι το λευκό χρώμα που εκπέμπει μία λάμπα. Ενδεικτικά φαίνεται στο παρακάτω πίνακα:
| Warm white, Soft white, Θερμόλευκό |
≤ 3.000οΚ |
| White, Bright White, Λευκό |
3.500 οΚ |
| Cool white, Ψυχρό Λευκό |
>4.000 οΚ |
| Daylight, Λευκό ημέρας |
≥ 5.000 οΚ |
Σε οικιακούς χώρους προτιμάται το Λευκό και Θερμό Λευκό, ενώ σε επαγγελματικούς το Λευκό και Ψυχρό Λευκό. Ο λαμπτήρας πυρακτώσεως έχει συνήθως φώς, η θερμοκρασία του οποίου συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 2.700 και 3.300 οΚ.
ΛΟΥΞΟΜΕΤΡΟ
Ονομάζεται το όργανο, το οποίο χρησιμοποιούμε για τη μέτρηση φωτεινότητας ενός χώρου. Βάση των μετρήσεων και κάποιων στάνταρ που έχουμε, προτείνουμε στον πελάτη, για αλλαγές στο φωτισμό ενός χώρου ή όχι, αύξηση ή μείωση φωτισμού κλπ .
Τέτοια όργανα υπάρχουν πολλά, σε διάφορες ποιότητες και διαφόρων δυνατοτήτων ως προς την ισχύ φωτός που μπορούν να μετρήσουν.
Σε τελευταίας γενιάς smartpfone, έχουν βγεί software, τα οποία χρησιμοποιούν την κάμερα του τηλεφώνου μας και έχουν τη δυνατότητα τέτοιων μετρήσεων, με πολύ μεγάλη ακρίβεια !! Ένα από αυτά τα προγράμματα σε android λειτουργικό, είναι το CPU-Z
